تبيين رابطه استرس شغلي با بيگانگي شغلي و رفتارهاي انحرافي بر اساس نقش تعديل كننده اسناد شناختي به علل استرس

Explaining the relationship between stress with alienation and deviant behaviors on the basis of the moderating role of cognitive attribution of causes of stress

با توجه به نقش بالقوه شناخت در رفتارها و احساسات انسان، اين پژوهش با هدف بررسي نقش اسناد شناختي استرس در پيوند ميان استرس شغلي با بيگانگي شغلي و رفتارهاي انحرافي اجرا شد. تعداد 168 نفر از كاركنان يك سازمان صنعتي در اين پژوهش شركت كردند. از شركت كنندگان خواسته شد پرسشنامه محقق ساخته اسناد استرس شغلي (AJSQ)،‌ پرسشنامه گرانباري شغلي (WOQ)، پرسشنامه بيگانگي شغلي (WAQ) و پرسشنامه رفتارهاي انحرافي (DBQ) را پاسخ دهند. نتايج نشان داد بين رفتارهاي انحرافي با گرانباري شغلي، بيگانگي شغلي و اسناد شناختي استرس رابطه معنادار وجود ندارد. اما بين گرانباري شغلي با بيگانگي شغلي و اسناد شناختي به استرس رابطه معنادار به دست آمد. نتايج پژوهش نشان داد كه‌ اسناد استرس به سازمان، رابطه گرانباري شغلي را با بيگانگي شغلي تعديل مي كند. به اين معنا كه وقتي اسناد استرس به سازمان بالا است، گرانباري شغلي با بيگانگي شغلي داراي رابطه منفي است،‌ ولي زماني كه اسناد استرس به سازمان در حد پايين است، گرانباري شغلي با بيگانگي شغلي رابطه مثبت دارد. هم چنين اسناد استرس به خود، رابطه گرانباري شغلي را با رفتارهاي انحرافي تعديل كرد. به اين معنا كه وقتي اسناد استرس به خود پايين است، رابطه گرانباري شغلي با رفتارهاي انحرافي مثبت است و در مقابل وقتي اسناد استرس به خود بالا است، گرانباري شغلي با رفتارهاي انحرافي رابطه منفي دارد. واژه‌هاي كليدي: گرانباري شغلي، بيگانگي شغلي، رفتار انحرافي، اسناد شناختي

With regard to the potential role of cognitions on various human feelings and behaviors, this research was conducted with the aim of studying the role of cognitive attribution of stress in association between work overload with alienation and deviant behaviors. One hundred and sixty eight employees of an industrial organization participated in this research. All participants were asked to complete the researcher made job stress attribution questionnaire (AJSQ), work overload questionnaire (WOQ), alienation questionnaire (WAQ), and deviant behaviors questionnaire (DBQ). Results showed that there was not a significant relationship between deviant behaviors and work overload, work alienation, and job stress attribution. But there was a significant relationship between work overload and work alienation and job stress attribution. Results of hierarchical regression analysis revealed that attributing the stress to the organization was moderated by the relationship between work overload with work alienation. That is, when attributing stress to the organization is high, there is a negative relationship between work overload with work alienation, but when attributing the stress to the organization is low, there is a positive relationship between work overload with work alienation. Also attributing stress to self was moderated by the relationship between work overload with deviant behaviors. That is, when attributing stress to self is low, there is a positive relationship between work overload with deviant behaviors, but when attributing stress to self is high, there is a negative relationship between work overload with deviant behaviors. Keywords: work overload, work alienation, deviant behavior, attribution