تاثير مديريت هاي كوتاه مدت بر توابع پايداري در يك خاك شور سديمي

Effects of short-time management practices on sustainability functions in a saline-sodic soil

بخشي از ناپايداري سيستم كشاورزي به‌دليل كاهش كيفيت خاك در طول زمان مي باشد. بنابراين نوع عمليات مديريتي و بهره برداري از زمين بايستي با در نظر گرفتن حفظ كيفيت خاك انجام گيرد. در اين پژوهش به‌منظور بررسي تاثير مواد اصلاحي بر كيفيت فيزيكي خاك در يك خاك شور سديمي، آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد. تيمارهاي آزمايشي شامل كمپوست (MC)، ورمي كمپوست (VC)، كود مرغي (PM) و گچ (G) هر يك به‌ميزان 10 تن در هكتار و تيمار شاهد (Control) با سه تكرار بودند. شش ماه پس از اعمال تيمارها، كيفيت خاك با سه روش شاخص پايداري (SI)، رتبه تجمعي (CR) و روش نمره دهي تعيين شد. نتايج نشان داد كه كيفيت خاك به‌‌دست آمده با سه روش شاخص پايداري (SI)، رتبه تجمعي (CR) و روش نمره دهي در نتيجه كاربرد مواد اصلاحي بهبود يافت. بيشترين ميزان افزايش در روش SI در تيمار كمپوست مشاهده شد و تفاوت آن با ساير تيمارها در سطح پنج درصد معني دار بود. كمترين مقدار CR (بيشترين بهبود درجه كيفيت خاك) نيز در تيمار كمپوست مشاهده شده كه تفاوت معني داري با ورمي كمپوست نداشت (05/0P < ). مقايسه ميانگين ها به روش نمره‌دهي هم بيشترين ميزان افزايش كيفيت خاك را در تيمار ورمي كمپوست نشان داد و داراي تفاوت معني داري با ساير مواد اصلاحي بود. اگرچه مواد اصلاحي مورد بررسي در اين پژوهش باعث بهبود كيفيت خاك شده اند ولي با توجه به سديمي بودن خاك مورد بررسي به‌نظر مي رسد كاربرد توام اين مواد موثرتر از كاربرد جداگانه آن‌ها در بهبود كيفيت خاك خواهد شد. واژه هاي كليدي: كيفيت خاك، رتبه تجمعي، كمپوست، ورمي كمپوست، شاخص پايداري

Some unsustainable issues in agricultural systems is related to soil quality during the time. Therefore conservation and retaining soil quality should be regarded in management operations and land use. In order to study the effect of some conditioners on soil physical quality, an experiment was carried out as a completely randomized design in a saline-sodic soil. Experimental treatments included 10 ton/ha of compost (MC), vermin-compost (VC), poultry manure (PM), and gypsum powder together with untreated treatment (control) in 3 replications. 6 months after application of studied treatments, soil quality was determined by 3 approaches i.e. sustainable index (SI), cumulative rating (CR), and scoring functions. The results showed that soil quality based on sustainable index, cumulative rating, and scoring functions as a result of soil conditioners has been improved. According to SI approach, the highest increasing value was noted in MC treatment and it has a significant difference with other treatments (P < 0.05). The lowest value of CR (i.e. the highest degree of soil quality improving) was obtained from MC treatment, but it has no significant difference with VC treatment (P < 0.05). The highest value of scoring function was obtained in VC treatment and its difference with other treatments was significant. Although studied conditioners have caused the considerable improvement of soil quality but with regard to sodicity of studied soil, it seems that simultaneous addition of these conditioners will be more effective than their individual application into soil in improving soil quality. Keywords: Soil quality, Cumulative rating, Compost, Vermin-compost, Sustainable index