كنكاشي بر جابه‌جايي آبراهه ها در بخش هايي از گستره گسل درونه

Investigation on Stream Displacements Along Parts of the Doruneh Fault ‎

گسل درونه دومين گسل طولاني ايران (پس از گسل معكوس اصلي زاگرس) است. طول تقريبي اين گسل حدود 700 كيلومتر است كه از مرز ايران و افغانستان در خاور ايران تا نزديك ‏مركز ايران امتداد دارد. با وجود درازاي زياد، قرارگيري در پهنه برخورد دو صفحه عربستان- اوراسيا و داشتن قابليت لرزه خيزي بالا (به سبب حضور جابه‌جايي هايي در ميان نهشته هاي ‏جوان كواترنري)، تنها يك زمين لرزه تاريخي با بزرگاي حدود 7 و دو زمين لرزه دستگاهي با بزرگاي حدود 6 و بيش از آن به اين گسل نسبت داده شده است و بنابراين، تحليل خطر لرزه ‏اي در گستره اين گسل ضروري به نظر مي رسد. پايه مطالعات اين نوشتار، استفاده از تصاوير ماهواره اي، عكس هاي هوايي، نقشه هاي توپوگرافي، نقشه هاي زمين شناسي‎ ‎و اطلاعات ‏صحرايي منطقه شش تراز، براي شناسايي و برآورد ميزان جابه‌جايي هاي ايجادشده در آبراهه ها، واحدهاي زمين شناختي و برخي بادزن هاي آبرفتي در گستره گسل درونه است. با استناد به ‏بررسي‌هاي انجام شده روي اين گسل، مي توان 3 شاخه اصلي شمالي، جنوبي و مياني، مطابق با موقعيت جغرافيايي، در گستره گسل درونه در نظر گرفت. با توجه به نتايج به‌دست آمده از ‏بررسي جابجايي هاي رخ‌داده در گستره گسل درونه، و با در نظر گرفتن فراواني و مقادير جابه‌جايي هاي ديده شده در راستاي اين گسل كه احتمالاً طي رخداد زمين لرزه ها پديد آمده و ‏سبب قطع شدگي رسوبات بادزن آبرفتي و آبراهه اي به سن كواترنر شده اند، شاخه جنوبي (شاخه اصلي)، به‌ويژه در حد فاصل ?50?58 تا‏?‏00?57 خاوري، نسبت به ديگر بخش هاي اين ‏گسل، فعال تر و احتمالا" داراي نرخ لغزش بيشتري است. گرچه پيش تر برخي پژوهشگران و نويسندگان اين نوشتار، نرخ لغزش هايي براي جابه‌جايي هاي ايجاد شده در برخي از پديده هاي ‏ديده شده، در بخش هايي از اين گسل پيشنهاد كرده اند؛ براي برآورد و مقايسه دقيق تر نرخ هاي لغزش، استفاده از روش هاي سن يابي و ژيودتيكي در ناحيه هاي يكسان و بخش هاي مختلف ‏اين گسل پيشنهاد مي شود. ‏

The Doruneh fault is the second longest fault systems in Iran. This fault is 700 km long and extended from the Afghanistan-Iran border to the ‎central Iran desert. Despite of its length, and position in the convergence zone between the Arabian and Eurasian plates and its seismic ‎potential, only one historical earthquake (M > 7) and two instrumental (M > 6) earthquakes are recorded on this fault. Therefore, study of this ‎fault is very important for evaluation of its seismic hazard. In our study, we used the Landsat images, aerial photographs, topography maps, ‎geological maps and field work data to identify and estimate the amount of displacements of rivers, rock units, and some alluvial fans along ‎this fault. Three branches of the Doruneh fault investigated in this study, named as the north, middle and south branches according to their ‎geographical locations. This study demonstrates that both of the maximum and minimum fault displacements have occurred on the southern ‎branch. Furthermore, the amount of displacements of the rivers, which have cut the alluvial fans during the Quaternary period, suggests that ‎this branch, particularly between 57?00? and 58?50?E, is more active than the other branches. Although, several slip rates were previously ‎determined using different methods for some parts of this fault by the authors and other researchers, we suggest further dating and geodetic ‎methods in the same regions and other part of the fault to estimate and compare the slip rate of different branches of this important fault.‎