اخلاق محيط زيست با نگاهي به روايات فريقين

The environment’s ethic with an outlook to Fariqain’s Hadith

دين مبين اسلام همان طور كه به خود انسان و زندگي او توجه داشته است و دستورات و احكامي براي سبك و شيوه اين زندگي در نظر گرفته است، به محيط زندگي بشر نيز توجه خاصي نشان داده است. محيطي كه از آن امروزه تحت عنوان محيط زيست نام مي برند و از عناصر مهمي همچون آب، خاك و زمين و ... تشكيل يافته است. علاوه بر اين در دين مبين اسلام از اخلاق اسلامي سخن به ميان مي آيد كه در كنار فقه اسلامي به مثابه دو بال براي عروج انسان در نظر گرفته مي شوند. در اخلاق اسلامي نيز شاخه اي به نام اخلاق كاربردي وجود دارد كه ناظر بر اعمال و كردار انساني است و به بيان بهتر رفتار او در قبال محيط اطراف و رابطه با ديگر افراد جامعه را مورد بحث قرار مي دهد. در مقاله پيش رو ابتدا بحثي پيرامون مفهوم محيط زيست و همچنين اخلاق كاربردي مطرح و سپس به يكي از فروع اخلاق كاربردي؛ يعني اخلاق محيط زيست پرداخته مي شود. اخلاق محيط زيست در واقع برخورد انسان با محيط زندگي اطراف خود اعم از محيط زيست جانوري، گياهي و حتي بي جان را مورد بحث و بررسي و البته تقنين اخلاقي قرار مي دهد. در اين مورد آيات و روايات نسبتاً قابل توجهي در دين مبين اسلام وارد شده است كه به تبيين اين قواعد اخلاقي پرداخته اند و از اين رو با مبنا قرار دادن روايات صحيح به تبيين گوشه اي از احكام فقهي و اخلاقي دين اسلام پيرامون طبيعت و محيط زيست پرداخته مي شود. در پايان اين نتيجه حاصل مي شود كه دين مبين اسلام با ارزش قايل شدن براي طبيعت، موجودات و كاينات، انسان مسلمان را موظف مي كند در كنار وظايف عبادي و اجتماعي خويش، توجه خاصي به محيط زندگي اطراف خويش داشته باشد و با رعايت دستورات اخلاقي و حتي فقهي مرتبط با آن، حتي براي رشد و تعالي روحي و فرهنگي و ارزشي خويش نيز زمينه سازي نمايد.

Islam religion as much as pays attention to human’s life, regulations and rules for his/her life style also has special notice to mankind’s surroundings. These days surrounding named as the environment and contains from important elements such as water, soil, earth and … . Additionally Islam religion speaks about Islamic ethics which beside Islamic jurisprudence are two wings for ascension of human. In Islamic ethics also there is a branch that calls practical ethics that is an observer on behaviors and actions of human. In other words, this branch discusses about human’s behavior in his/her surrounding environment and its connection with other persons of society. This article at first talked about concept of the environment and also practical ethic. Afterward the text would discuss through one of branches of practical ethic which is the environment’s ethic. Environment’s ethic actually discusses about contact of human with his/her living surrounding such as animal’s environment, planet environment and even inanimate surrounding and of course makes an ethical low. In this case there are remarkable Qur’an verses and Hadith in Islam religion that illustrates these ethical issues. Thus the article with noticing to correct Hadith illustrates briefly jurisprudence and ethic regulations of Islam religion about surrounding nature and the environment. Towards the end the text would conclude that Islam religion with valuing on nature, creatures and the cosmos charge Muslims beside all his/her religious and social duties which they must have special attention to his/her surrounding living. Moreover s/he must with following ethical and even jurisprudence obligations that are related to this issue try to have a cultural and valuable and even spiritual growth.