بررسي تغييرات بار ميكربي شير خام و عوامل مرتبط با آن از محل دوشش تا ايستگاه جمع آوري شير در منطقه اسفراين

Variations in microbial load of raw milk and influencing factors form dairy farms to collection centers of Esferayen area

شير خام يكي از فساد پذيرترين غذاهايي است كه پس از دوشش در معرض آلودگي هاي محيطي قرار مي گيرد. در اين بررسي با هدف بررسي نقش عوامل مختلف در افزايش بار ميكربي شير، از شير خام توليدي يكصد گاوداري اطراف شهرستان اسفراين به صورت تصادفي در اواسط فصول بهار، تابستان و پاييز 1389 نمونه برداري گرديد. نمونه هاي شير در سه مرحله: بلافاصله پس از دوشش، هنگام خروج از دامداري و هنگام تحويل به ايستگاه جمع آوري شير خام اخذ گرديد. نمونه ها از نظر شمارش كلي باكتريايي مورد آزمايش قرار گرفت. جهت تعيين ارتباط بين شمارش كلي باكتريايي با فاكتورهايي كه احتمالاً در تغيير آن موثر مي-باشند پرسش‌نامه اي طراحي گرديد. آناليز آماري با استفاده از روش رگرسيون لوجستيك (Logistic regression) و روند genmod به‌وسيله نرم افزارآماري SAS انجام شد. به طور كلي در اين بررسي عوامل موثر در حفظ زنجيره سرما، پيشگيري‌كننده از ورم پستان، عوامل موثر در بهداشت ظروف و تجهيزات؛ سن و نژاد و نيز عوامل غيرمستقيم نظير سطح سواد دامداران و فاصله دامداري از مركز جمع آوري، رابطه معني داري (05/0(p < با افزايش بار ميكربي شير نشان دادند. با توجه به نتايج اين بررسي، جهت كاهش بار ميكروبي شير، حفظ زنجيره سرما، ضدعفوني سرپستانك‌ها پس از دوشش، رعايت بهداشت ظروف و تجهيزات و نيز تجديد نظر در كيفيت آموزش بهداشت دامداران توصيه مي‌گردد.

Raw milk is among the highly perishable foods which are subjected to various environmental contaminations following milking. In this study, the factors influencing bacterial load of bulk-milk were investigated. For this purpose, 100 samples were obtained from dairy farms around Esferayen during spring, summer and autumn of 2009. The samples were taken in three stages: after milking, before transportation from dairy farm, and before delivering to milk-collection-center. The samples were analyzed for total bacteria count (TBC). To determine the factors which could influence the TBC of raw milk, a questionnaire sheet where designed. Statistical analysis were performed by means of logistic regression (genmod procedure), using SAS software (version 8.2). According to the results of this study, maintaining cold chain throughout the transportation and storage of raw milk, prevention of mastitis, cleaning and sanitizing of containers and equipments, age and breed of dairy cattle as well as indirect factors such as education level of dairy farmers, distance to milk-collection-center had significant effects (P < 0.05) on microbial count of bulk-tank-milk. It was concluded that to reduce bacterial in raw milk, it is crucial to maintain cold-chain throughout milking process, wash teats with sanitizers, improve the hygienic condition of the milking utensils as well as to improve the overall quality of personnel education.