بررسي ميزان فلزات سنگين (روي، مس، سرب و كادميوم) در رودخانه آبشينه همدان

The Amount of Heavy Metals (Zn, Cu, Pb and Cd) in Abshineh River, Hamadan, Iran

مقدمه: فلزات سنگين از طرق مختلف به منابع آب وارد شده و باعث ايجاد مخاطراتي از قبيل مسموميت، سرطان­زايي و غيره در بدن موجودات زنده مي­شوند. از آنجا كه رودخانه آبشينه يكي از مهم­ترين رودخانـه­هاي تامين كننده آب شرب شهـر همـدان مي­باشد، اين مطالعه با هدف بررسي ميزان فلزات سنگين روي، مس، سرب و كادميوم در اين رودخانه انجام گرفت. روش‌ها: اين مطالعه از نوع مقطعي بوده و بر اساس اهميت بهداشتي در مجموع 4 فلز سنگين روي، مس، سرب و كادميوم مطابق روش­هاي استاندارد مورد آناليز قرار گرفت. نمونه­برداري به صورت چهار فصل (آذر و بهمن سال 90 و ارديبهشت و مرداد سال 91) از 7 ايستگاه انجام شد. در هر فصل21 نمونه و در مجموع 4 فصل 84 نمونه در ظروف شيشه­اي درب­دار 1 ليتري برداشت گرديد. هضم نمونه­ها به روش تبخير انجام و غلظت فلزات سنگين توسط دستگاه ICP (پلاسماي جفت شونده القايي) اندازه­گيري شد. آناليز داده­ها توسط نرم افزار SPSS نسخه 16 تحليل و براي مقايسه ميانگين چهار فلز سنگين با استاندارد سازمان جهاني بهداشت از آزمون t تك نمونه­اي در سطح اطمينان 95 درصد و آزمون ANOVA براي مقايسه ميانگين فلزات در بين ايستگاه­هاي نمونه ­گيري شده استفاده گرديد. نتا‌يج: ميانگين و انحراف معيار روي، مس، سرب و كادميوم در 4 فصل سال به ترتيب (04157/0­±­06292/0)، (00308/0 00526/0±)، (02082/0­± 01436/0) و (00100/0­±­00127/0) ميلي­گرم در ليتر مي­باشد و مي­توان گفت مقدار فلزات سنگين آب رودخانه آبشينه به جز فلز سرب در فصل بهار در حد استاندارد آب آشاميدني براي مصارف شرب مي­باشد. بحث و نتيجه‌گيري: با توجه به يافته­هاي مطالعه، در زمان مطالعه رودخانه آبشينه براي تامين آب آشاميدني از نظر فلزات اندازه­گيري شده منبع مطميني بود. با اين وجود پيشنهاد مي­شود كه اندازه ­گيري فلزات سنگين به ­ويژه سرب به ­طور متوالي در منطقه انجام شود.

Background: Entry of heavy metals into water resources through different routes has caused some dangers such as toxicity, cancer, etc., for living animals. Abshineh River is one of the most important rivers supplying the drinking water of Hamedan, Iran. The present study aimed at investigating the amount of heavy metals including Zn, Cu, Pb and Cd in this river. Methods: This was a cross-sectional study and based on health importance,4 heavy metals including Zn, Cu, Pb and Cd were analyzed by means of standard methods.Quarterly sampling (December 2011, February 2012, April 2012 and August 2012)was carried out in 7 stations. A total of 84 samples (21 samples in each season) were collected in tightly-closed one-liter bottles. Sample digestion was performed through evaporation method and heavy metal concentrations were measured by ICP. Data were analyzed through SPSS16 and single sample t-test with confidence levels of 95% was used to compare means of each heavy metal with WHO standards while ANOVA test was used to compare mean amount of metals among the sampling stations. Results: Mean and standard deviation of Zn, Cu, Pb, and Cd in four seasons were respectively (0.06292 ±0.04157), (0.00308 ±0.00526), (0.01436 ±0.02082) and (0.00127 ±0.00100) mg/lit. So, the amount of heavy metals in Abshineh River, except for Pb in spring, is about the standard level for drinking consumptions. Conclusion: Regarding the findings of this study, Abshineh River was a safe source to supply drinking water in terms of the measured metals during the time of the study. Nevertheless, it is suggested that the amount of heavy metals, particularly Pb, in this region is measured regularly.