تحليل استنادي منابع كتاب‌‌ها در باره حافظ

Citation Analysis of References of Books about Hafez

هدف: تعيين پراستفاده ترين منابع، پراستنادترين نويسنده، شرح هاي هسته بر ديوان، و قالب هاي منابع مورد استناد در كتاب هاي درباره حافظ روش/رويكرد پژوهش: تحليل استنادي يافته ها: ميانگين استناد به منابع، كمي بيش از 11 مدرك است. با تقسيم منابع به سه دسته ديوان، غيرديوان، و مقاله نتايج حاكي از آن است كتاب بحث در آثار و افكار و احوال حافظ پراستنادترين ميان تمام منابع و نيز ميان كتاب‌‌هاي غيرديوان است. ديوان حافظ براساس نسخه محمد قزويني و قاسم غني پراستنادترين كتاب ديوان است و مجموعه مقاله «حافظ شناسي» از سعيد نياز كرماني پراستنادترين در زمينه مقاله هاست. درميان نويسندگان بها الدين خرمشاهي بالاترين ميزان استناد را كسب كرده است و پس از او با فاصله زيادي قاسم غني و عبدالحسين زرين‌‌كوب، پرويز ناتل‌خانلري، و محمد معين قرار دارند. در پايان جدولي با معرفي عناوين 34 شرح پراستناد ارايه شده است كه در صدر آن 5 شرح حافظ نامه (خرمشاهي)، از كوچه رندان (زرين‌‌كوب)، حافظ شيرين سخن (محمد معين)، شرح سودي (محمد سودي)، و آيينه جام (زرياب خويي) قرار دارند. نتيجه گيري: نتايج پژوهش وضعيت مطلوبي را درباره استناد در كتاب هاي حافظ نشان نمي دهد؛ حدود يك‌‌سوم (نزديك به 20 درصد) از كتاب ها به هيچ منبعي استناد نكرده اند. اگر به اين ميزان، كتاب هايي را كه فهرست منابع منسجم ندارند و منابع از بخش هاي ديگر كتاب مانند متن، پانويس، و صفحه هاي آغازين كسب شده است اضافه كنيم اين ميزان به 40 درصد مي رسد. درواقع تنها 60 درصد كتاب هاي مورد بررسي فهرست منابع دارند. شايد نتايج انجام چنين پژوهشي درباره ساير موضوع ها در زمينه متون فارسي نيز، خيلي متفاوت نباشد. به‌‌هرحال لزوم پرداختن به اين مسيله، يعني عدم استفاده از آثار گذشتگان هنگام تدوين يك اثر، بسيار حس مي شود.

Purpose: Determining the most frequently used references, the most cited author, core interpretations about the poems book, and the formats of the resources cited in books about Hafez. Design/Methodology/Approach: Citation analysis. Findings: The average citation to resources was a little more than 11 documents. The resources were divided into three groups i.e. poem books, non-poem books and papers. The findings show that the "Discussion about the works, thoughts and life of Hafez" book is the most highly-cited resource and this book is in the group of non-poem books. The "Divan of Hafez" based on the Mohammad Ghazvini and Ghasem Ghani copy is the mostly cited book in the poem books group. In the papers group, the "Hafezology" paper of Saeed Niaz Kermani has the highest number of citations. Among the authors, Bahaʹodin khoramshahi is cited most and after him, with a large difference, Ghasem Ghasem Ghani, Abdolhossein Zarrinkoob and Parviz Natel Khanlari and Mohammad Moein have the highest number of citations. In the end, a table introducing 34 highly cited interpretations is provided. Hafeznameh (Khoramshahi), Az Koocheh Rendan (Zarrinkoob), Hafez-e Shirin Sokhan (Mohammad Moein), Sharh-e Sudi (Mohammad Sudi) and Ayene-ye Jaam (Zaryab Khouei) are in the top of the table. Conclusion: The conclusions of the research do not show a desirable condition for citation in Hafez books. Almost 20 percent of the books have not cited any books. If we add the books that do not have a references section and references that have been acquired from other parts of the book like the text, footnote, and initial pages, this will reach to 40 percent. In fact only 60 percent of the studied books have a references section. Such a research on other subjects in Persian texts will probably not return very different results. Anyway, there is a high need for attending to such an issue i.e. lack of using the works of ancestors when writing.