مقايسه عملكرد مديريت كيفيت در كتابخانه هاي مركزي دانشگاه تبريز و دانشگاه علوم پزشكي تبريز براساس الگوي تعالي سازماني بنياد اروپايي مديريت كيفيت

A Comparison of the Performance of Quality Management in Central Libraries of the University of Tabriz and Tabriz University of Medical Sciences on the Basis of the Organizational Excellence Model of the European Foundation of Quality Management

هدف: بديهي است آشنايي و درك صحيح مدل‌هاي مديريتي، و از آن‌جمله مدل تعالي سازماني بنياد اروپايي مديريت كيفيت (European Foundation of Quality Management :EFQM) اهداف، نقش‌‌ها و كاركردهاي آنها در كتابخانه‌‌ها مي‌‌تواند راهگشاي بسياري از معضلات مديريتي در كتابخانه‌هاي دانشگاهي باشد. اين مدل مجموعه‌اي از روش‌ها و ابزارهايي است كه به‌منظور ارزيابي سازمان و حركت به‌سمت تعالي سازماني مورد استفاده قرار مي‌‌گيرد. روش/ رويكرد پژوهش: روش پزوهش حاضر پيمايشي از نوع تطبيقي است. جامعه پژوهش شامل كليه مديران و مسيولان شاغل در كتابخانه‌‌هاي مركزي دانشگاه‌هاي تبريز و علوم پزشكي تبريز (22 نفر) است. ابزار گردآوري داده‌ها، پرسشنامه مورد تاييد استاندارد بنياد اروپايي مديريت كيفيت اروپا (EFQM) است. به‌منظور سنجش پايايي از ضريب آلفاي كرونباخ استفاده شد. مقدار آلفا عدد 97/0 به‌دست آمد. به‌منظور تجزيه و تحليل يافته‌هاي پژوهش از آمار توصيفي (فراواني، درصد و ميانگين) براي توصيف وضيعت موجود، و آمار استنباطي (آزمون t مستقل) براي بررسي ( معني‌داري) اختلاف بين معيارهاي الگوي تعالي سازماني در كتابخانه‌هاي مركزي دانشگاه‌‌هاي مورد بررسي استفاده شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان مي‌دهد، كيفيت مديريت در كتابخانه مركزي دانشگاه تبريز با كسب 45/546 امتياز از 1000 الگوي تعالي سازماني، در وضيعت متوسطي قرار دارد و در آن حوزه توانمندسازها 03/285 امتياز، حوزه نتايج 41/260 امتياز را به خود اختصاص داده‌اند. بيشترين امتياز در اين دانشگاه به معيار «شراكت‌ها و منابع» و كمترين امتياز به معيار «خط‌مشي و استراتژي» تعلق دارد. درمقابل، كتابخانه مركزي دانشگاه علوم پزشكي تبريز، 07/446 امتياز را كسب كرده است و در آن حوزه توانمندسازها 36/240 امتياز و حوزه نتايج 71/205 امتياز را به خود اختصاص داده‌اند. بيشترين امتياز در اين دانشگاه به معيار «شراكت‌ها و منابع» و كمترين امتياز به معيار «نتايج منابع انساني» تعلق دارد. نتيجه‌گيري: استفاده از الگوي تعالي سازماني EFQM موجب شناسايي نقاط قوت و ضعف در 9 حوزه در مديريت كتابخانه‌هاي مركزي دانشگاه‌هاي تبريز و علوم پزشكي تبريز شد، كه درنهايت نقاط ضعف به‌عنوان حوزه‌هاي بهبود مورد بررسي قرار گرفت.

Purpose: It is obvious that the familiarity and proper understanding of management models, including the excellence model of the European Foundation of Quality Management, their goals, roles and functions in libraries can solve many of the management problems in university libraries. This model is a collection of methods and tools used for evaluating organizations and moving towards organizational excellence. Design/Methodology/Approach: The present research is a comparative survey. The research population includes all the managers and officials working in central libraries of the University of Tabriz and Tabriz University of Medical Sciences (22 participants). The data collection tool was a questionnaire approved by the European Foundation of Quality Management. Cronbachʹs alpha coefficient was used to assess the reliability (?=0.97). In order to analyze the findings of the research, descriptive statistics (frequency, percentage, and mean) was used to describe the existing status, and inferential statistics (independent t-test) was used to study the significance of the difference between the criteria of the model of organizational excellence in central libraries of studied libraries. Findings: Findings show that the quality of management in the central library of the University of Tabriz is in an average level, having 546.45 points out of 1000 of the organizational excellence model, and in it the empowerment field has 285.03 points and the results fields has 260.41 points. The highest point is for “partnerships and resources” and the least point is for “policy and strategy”. On the other hand, the central library of Tabriz University of Medical Sciences has gained 446.07 points and in it the empowerment field has 240.36 points and the results field has 205.71 points. The “partnership and resources” criterion has the highest point in this university and “results of human resources” criterion has the lowest point. Conclusion: Using the EFQM model has led to the identification of the strengths and weaknesses in 9 management fields of central libraries of University of Tabriz and Tabriz University of Medical Sciences. Finally, the weak points were studied as fields for improvement.