داده هاي توصيفي و روابط كتابشناختي در پيشينه هاي كتابشناختي كتابخانه هاي ديجيتالي ايران براساس استاندارد آر.دي.اِي.

Descriptive Data and Bibliographic Relationships in the Bibliographic Records of Digital Libraries of Iran Based on Resource Description and Access (RDA) Standard

هدف: شناسايي داده هاي توصيفي و روابط كتابشناختي به‌‌كاررفته در پيشينه‌هاي كتابشناختي كتابخانه‌‌هاي ديجيتالي ايران است. ميزان انطباق اين داده‌ها كه براساس قوانين فهرستنويسي انگلوامريكن ايجاد شده‌‌اند، با استاندارد آر.دي.اِي سنجيده شده است. روش/رويكرد پژوهش: كاربردي به روش پيمايشي- توصيفي. روش گردآوري داده‌‌ها مشاهده‌‌اي و تحليلي است. براي گردآوري داده‌‌ها از سه سياهه‌وارسي استفاده شده است. يافته ها: عناصر مربوط به نواحي «عنوان و شرح پديدآور»، «نوع منبع»، «ناحيه نشر» و «ناحيه توصيف فيزيكي» بيشترين كاربرد را در ميان هشت ناحيه توصيف كتابشناختي به خود اختصاص داده‌‌اند. همچنين بررسي انواع روابط كتابشناختي به‌‌كاررفته در پيشينه‌‌هاي كتابخانه‌‌هاي ديجيتالي نشان داد كه دو رابطه هم‌ارز و اشتقاقي بيشترين كاربرد، و دو رابطه همراهي و توالي كمترين كاربرد را داشته‌اند. انطباق ويژگي‌هاي موجوديت‌هاي اثر، برداشت، قالب و مدركِ استاندارد آر.دي.اِي. با داده‌‌هاي توصيفي موجود در پيشينه‌هاي كتابشناختي كتابخانه‌هاي ديجيتالي نشان داد كه اكثريت ويژگي‌‌هاي تعريف شده در موجوديت هاي اثر، برداشت و مدرك در پيشينه‌‌ها وجود نداشته و در موجوديت قالب نيز انطباق بسيار كمي وجود داشته است. نتيجه‌‌گيري: باتوجه به اينكه هر يك از ويژگي هاي موجوديت هاي آر.دي.اِي. براساس نيازهاي تعريف شده در دو الگوي مفهومي پايه آن (اف.آر.بي.آر. و فراد) تعريف شده‌اند و هر يك قادر به برآوردن يكي از اين نيازها هستند، لازم است مفهوم و كاركرد هر يك از عناصر داده‌اي مورد نياز براي ارايه در پيشينه‌‌هاي كتابشناختي مشخص و تعريف شوند و به درستي در پيشينه‌‌هاي كتابشناختي ارايه گردند.