بررسي نقش عامل هاي فيزيكي و شيميايي مارن ها در شدت فرسايش؛ مطالعه موردي مارن هاي حوزه آبخيز حبله رود

Study of Physical and Chemical Properties of Marl on ErosionCase Study: Hablerod Watershed:

خاك از مهمترين منابع طبيعي هر كشور به شمار مي آيد. فرسايش خاك به عنوان خطر جدي براي حيات انسان مي باشد. فرسايش نه تنها سبب تخريب خاك شده، بلكه با رسوب مواد در آبراهه، مخازن سدها و كاهش ظرفيت آبگيري آن ها خسارت زيادي را سبب مي گردد. واحدهاي مارني بيشترين رسوبات را در بين واحدهاي سنگ شناسي در حوزه ها توليد مي نمايند. اين واحدها به لحاظ ويژگي-هاي فيزيكي و شيميايي از رسوب زايي و فرسايش پذيري زيادي برخوردار بوده اند. در اين پژوهش به بررسي نقش ويژگي‌هاي فيزيكي و شيميايي واحدهاي مارني بر گسترش فرسايش پرداخته شده است. نمونه برداري از چهارسنگ شناختي مارني، براساس شكل فرسايش و شيب غالب منطقه انجام شد. در آزمايشگاه بر روي نمونه ها، تحليل هاي شيميايي و فيزيكي خاك صورت گرفت. از تحليل واريانسي و ميانگين براي تحليل داده ها استفاده و در نهايت، تحليل عاملي، براي تفكيك عوامل موثر در تشكيل اشكال فرسايشي بكار برده شد. بر طبق مقايسه ميانگين داده ها، با افزايش EC, Na, Cl, SO42- SAR, Silt, و Clay و همچنين با كاهش TNV, HCO3- و Gravel فرسايش گسترش يافته است. همچنين Na, Cl, TNV, SO42-, HCO3-, EC, SAR, Gravel, Silt, و Clay نمونه‌ها اختلاف معني‌‌داري بين اشكال مختلف فرسايش داشتند. در نهايت، تحليل عاملي نشان داد كه EC, Na, Cl, SAR, Silt, و Clay تشديد كننده و TNV، HCO3 و Gravel مهار كننده فرسايش مي باشند.

Soil is considered as the most important natural resources of each country. Soil erosion is a serious hazard to human life. Soil erosion is not only causes destruction of soil, but also causes much detrimental effects with sediments deposited in waterways, reservoirs and dams which reduce their storage capacity. These sediments due to their physical and chemical characteristics how the highest erodibility. In this study, the physicochemical properties of marl units on soil erosion have been determined on 31 samples in marl lithologic units based on erosion shapes and thru dominant slopes. Soil physical and chemical properties were determined by standard analytical methods. Analysis of variance and comparing of means was performed and in the final, factor analysis was used to separate the affording factors on erosion shapes. Erosion increased with increasing SAR, EC, Na, Cl, SO4, silt and clay and decreased with increasing in HCO3, TNV and gravel. EC, SAR, Na, Cl, TNV, HCO3, SO4, gravel, silt and clay have statistically significant difference between erosion types and factor analysis showed that EC, SAR, Na, Cl, silt and clay booster and HCO3, TNV and gravel are halter factors of erosion.