مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تحليل جايگاه گردشگري روستايي در برنامه‌هاي كلان توسعه‌ي كشور (با تاكيد بر برنامه‌هاي پنج‌ساله‌ي توسعه‌ي ملي)

چكيده فارسي :

در دهه‌هاي گذشته، گردشگري به يكي از مهم‌ترين بخش‌هاي اقتصادي در بسياري از كشورهاي جهان تبديل شده است و دولت‌ها سياست‌هاي مختلفي را به منظور توسعه‌ي گردشگري و زيربخش‌هاي آن در مقياس‌هاي گوناگون، از سطوح محلي تا سطح ملي، به كار گرفته‌اند و در اين باره همكاري‌هاي بين‌المللي نيز رو به گسترش است. گردشگري روستايي نيز يكي از انواع مهم و روبه‌رشد بخش گردشگري شناخته مي‌شود كه فعاليت هاي مختلفي را دربر مي‌گيرد. در دهه‌هاي گذشته به‌ويژه از دهه‌ي 1990، به دليل ركود بخش كشاورزي و مشكلات فراروي جوامع روستايي، همواره متخصصان و برنامه ريزان توسعه‌ي روستايي بر اهميت توسعه‌ي گردشگري روستايي، به عنوان راهبردي براي كمك به فرايند كلي توسعه‌ي روستايي تاكيد كرده اند. مقاله حاضر با استفاده از شيوه اسنادي و تحليل متون توسعه، جايگاه گردشگري روستايي در برنامه هاي كلان توسعه‌ي كشور با تاكيد ويژه بر برنامه‌هاي پنج‌ساله‌ي توسعه را مورد ارزيابي قرار مي دهد. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه تا برنامه‌ي چهارم (1388-1384) گردشگري روستايي جايگاه مشخص و قانوني در برنامه‌ي توسعه‌ي كشور نداشته است، در اين برنامه به طور هر چند گذرا توسعه‌ي گردشگري روستايي به عنوان يكي از فعاليت‌هاي داراي مزيت نسبي در نواحي روستايي معرفي شده است. در برنامه‌ي پنجم (1394-1390)، براي نخستين بار حمايت از گردشگري روستايي در چارچوب اختيارات سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مطرح گرديد. اما در اين برنامه نيز جايگاه گردشگري روستايي در چارچوب فرايند كلي توسعه‌ي يكپارچه‌ي روستايي به روشني مشخص نشده است و به عنوان پديده‌اي كه مي‌تواند، با توجه به ويژگي‌هاي متنوع سكونتگاه‌هاي روستايي كشور به صورت اشكال و الگوهاي متعدد توسعه يابد به متنوع سازي فعاليت‌ها و توسعه‌ي اقتصادي روستاها كمك كند، مورد توجه قرار نگرفته است.