گونه شناسي گردشگران شهري: كاربست مـدل نهادي كوهن(مطالعهي موردي: شهر مشهد)

Application of Cohenʹʹs Tourist Typology(Case Study: Mashhad Pilgrims)

در حوزه هاي مختلف مطالعات گردشگري، بسته به نياز و كاربرد، گردشگران به دسته هاي مختلفي تقسيم مي شوند. انواع اين دسته بندي ها يا گونه شناسي ها بر مبناي معيارهاي متفاوتي تنظيم مي شوند. گونه شناسي جامعه شناختي كوهن بر مبناي مفهوم نهادي شدن يكي ازاين انواع است. در اين تحقيق نحوه ي تامين نيازهاي اوليه (سرپناه، خوراك و جابه جايي در مقصد) و ميزان برخورداري از خدمات ميزباني نهادي شده در شهر مشهد، شاخصي از ميزان نهادي بودن گردشگري تعريف شد. به اين منظور داده هاي طرح پژوهشي«بررسي كيفيت اقامت و ترجيحات زايران ايراني در مدت حضور در شهر مشهد» مبناي تحليل ثانويه قرار گرفت. جمعيت نمونه ي تصادفي شامل1600 زاير ايراني شهر مشهد در سال هاي 89 و 90 بود. با اتكا به درونمايه ي مدل كوهن، گردشگران در سه دسته نهادي، نيمه نهادي و غير نهادي قرار گرفتند. نتايج نشان داد حدود دو-سوم زايران (3/68 درصد) به صورت غيرنهادي، كمي بيش از 20 درصد به صورت نيمه نهادي و حدود 10درصد نيز به طور نهادي به مشهد سفر كرده بودند. همچنين نتايج نشان داد افراد جوان تر، شهري ها، افراد با درآمد، تحصيلات و منزلت شغلي بالاتر بيش از ديگران از خدمات نهادي گردشگري در شهر مشهد استفاده كرده‌اند. اين نتايج دلالت هايي براي برنامه‌ريزي هاي آتي در بخش خصوصي و عمومي در توسعه گردشگري شهر مشهد دارد.

There are a variety of categorizations for tourists in different fields of tourism studies on the basis of different criteria. Cohenʹs sociological typology categorizes tourists on institutionalization of tourist services. The current article which is based on Cohenʹs theory examines the typology of tourists in Mashhad. The degree of institutionalization is defined as how tourists meet their basic needs (accommodation, food and transportation) and how much they benefit from hospitality services.