سطربندي و صفحه آرايي قرآن هاي خطي (با تاكيد بر آثار قرن هشتم تا دهم هجري شيراز)

Lines and Layout in Quranic Manuscripts (with an Emphasis on Works from Shiraz in 14th-16th centuries)

هدف: علاقه به كتابت متن قرآن به شكل زيبا، به پيرايش، وضع قواعد و گسترش قلم‌هاي مختلف خوشنويسي منجر شد. اقدام ديگر كاتبان در كتابت قرآن كريم سروسامان دادن به چگونگي قرارگيري سطور در صفحه است. شيوه آرايش صفحه در نسخه‌هاي خطي قرآن‌‌هاي كريم در قرون هشتم تا دهم هجري در شيراز به‌دست كاتبان براي بهبود صفحه‌آرايي با ابداعاتي همراه بود كه معرفي اين ابداعات و تحليل آنها از مشكل‌ترين بخش در قرآن‌هاي مذكور است. ويژگي اين روش‌ها در اين مقاله بررسي مي‌شود. روش: روش تحقيق در اين مقاله توصيفي– تحليلي مي‌باشد كه اطلاعات آن به شيوه كتابخانه‌‌اي جمع‌‌آوري شده است. اصالت: ابداع‌هاي كاتبان و نسخه‌‌نگاران در تاريخ كتاب‌آرايي براي تقسيم صفحه و صفحه‌آرايي اعم از كتاب قرآن كريم و ساير نسخ در نقاط مختلف تمدن اسلامي، در نگارش قرآن كريم به‌ويژه قرآن‌هاي قرن هشتم تا دهم هجري قمري در شيراز كمتر مورد توجه قرار گرفته است.

Purpose: Interest in writing Quranic texts in an aesthetic way led to the formulation of rules for the laying out of text and the development of various calligraphic styles. Another feature for scribes writing the Holy Quran was the organizing and arrangement of lines on the page. The page layouts in Quranic manuscripts of the 14th-16th centuries in Shiraz included some innovations by scribes to improve layout. Introducing these innovations and analyzing them are one of the more difficult aspects of these Qurans. The features of these methods were studied in this paper. Design/Methodology/Approach: The research method in this paper was descriptive-analytic. The research data were collected through the library method. Originality: In the history of manuscript design, the innovations of scribes and manuscript writers for dividing pages and the ways of laying out the Quran and other books in different places and at different periods of Islamic civilization, for the holy Quran in particular, especially the Quran copies of 14th-16th century Shiraz, has received little attention.