مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - گلگشتي در گلزار چهار عنصر بيدل دهلوي

چكيده فارسي :

نسخه هاي خطي يكي از ارزشمندترين گنجينه هايي هستند كه از گذشتگان براي ما به ارث رسيده اند. وظيفه ي ماست كه در حفظ و احيا و شناساندن اين ميراث فرهنگي بكوشيم. علي رغم اين كه در عصر ما تلاش هاي زيادي در شناساندن اين ذخاير ارزنده صورت گرفته، هنوز نسخه هاي خطيِ زيادي وجود دارد كه شناسايي و معرفي نشده اند؛ يكي از اين آثار ناشناخته،«چهارعنصر» بيدل دهلوي است. اين جستار بر آن است كه براي اولين بار به معرفي نسخه هاي خطي اين اثر ناشناخته كه در كتابخانه هاي ايران شناسايي شده اند، بپردازد. تعداد نسخه هاي شناسايي شده در ايران چهار مورد است. دو نمونه از اين نسخه ها در كتابخانه و مركز اسناد دانشگاه تهران نگهداري مي شود؛يك نسخه در كتابخانه و مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي و نسخه ي ديگري در كتابخانه ي ملي مضبوط است. در طي اين مقاله، ابتدا نگاه مختصري به زندگي و آثار بيدل انداخته و سپس به بررسي محتوا و ارزش ادبي و معرفي فصول مختلف آن مي پردازيم و سرانجام مطابق معمولِ مندرجات فهرست نسخه هاي خطي، مشخصات صوري نسخه ها را از قبيل نام مولّف و كاتب، زمان و مكان كتابت، تعداد و اندازه ي اوراق و سطور و آغاز و انجام، نوع خط و... معرفي مي كنيم. نتيجه ي كلي پژوهش ما اين بود كه نسخه (2) دانشگاه تهران نسبت به ساير نسخ شناسايي شده، داراي ويژگي هاي ممتازي است. Manuscripts are among the most precious treasuries left behind by our ancestors, and our duty is to protect and revive and introduce this cultural heritage. Although great attempts have been carried out, in the current era, to introduce these precious treasuries, there are still lots of manuscripts not yet identified and introduced. One of these unknown works is Bidel-e Dehlavi’s ‘Chahar Onsor’. In the present paper, the authors attempt to present the very valuable manuscript of Bidel-e Dehlavi’s ‘Chahar Onsor’ identified in the libraries of Iran .At first, we will have a brief look at Bidel’s life and manuscripts, and then investigate its content and literary value, then its different chapters are introduced, and finally, in common with the contents of manuscript lists, we cover the apparent characteristics of the manuscripts, such as the name of the author and scribe, the time and location of copying, number and size of the leaves and lines, and the beginning and end, the type of hand writing, and so on. The overall result of our research suggests that manuscript 2 of Tehran University bears more outstanding specifications compared with the other identified manuscripts.