خلا عملكرد مرتبط با مديريت زراعي در گندم (مطالعه موردي: استان گلستان- بندرگز)

Yield gap associated with crop management in wheat (Case study: Golestan province-Bandar-gaz)

به?منظور بررسي عوامل موثر در كاهش عملكرد گندم ديم، نسبت به عملكرد قابل حصول، آزمايشي به?صورت پيمايشي با استفاده از 45 مزرعه گندم در شهرستان بندرگز در سال 1391 انجام گرديد. نمونه?برداري از گندم و علف?هاي?هرز در دو مرحله (قبل از سنبله?دهي و قبل از رسيدگي) به‌صورت تصادفي از 5 نقطه از قطرهاي هر مزرعه با استفاده از كوادراتي به ابعاد 1×1 متر انجام شد. در اين پژوهش كليه اطلاعات مربوط به‌ مديريت زراعي شامل مساحت اراضي، تجربه كشاورزان، عمليات تهيه بستر بذر، تاريخ? كاشت، روش كاشت، رقم مورد استفاده، محل تهيه بذر، ميزان بذر مصرفي، روش مبارزه با علف‌هرز، نوع، مقدار و زمان مصرف علف?كش و قارچ?كش و زمان برداشت گندم، در قالب پرسش‎نامه و در طول فصل رشد از طريق پرسش از كشاورزان جمع‎آوري و تكميل شد. در پايان فصل رشد ميزان عملكرد واقعي برداشت?شده توسط كشاورزان، ثبت گرديد. از ميان پارامترهاي مختلف مورد بررسي تراكم بوته، تراكم سنبله، سابقه كشاورز، تاريخ?كاشت و تاريخ?برداشت تاثير معني?داري بر عملكرد گندم داشتند. كشاورزان با سابقه بيشتر عملكرد كمتري داشتند و با تاخير در عمليات كاشت و برداشت، عملكرد محصول كاهش يافت. نتايج نشان داد بين متوسط عملكرد واقعي (2236 كيلوگرم در هكتار) و عملكرد قابل?حصول (5698 كيلوگرم در هكتار)، 3462 كيلوگرم در هكتار خلا وجود دارد. سهم تراكم بوته پايين گندم از خلا عملكرد 15درصد، عدم استقبال كشاورزان از يافته?هاي جديد 10 درصد، تاريخ?كاشت ديرهنگام 36 درصد، رقم نامناسب N8019 در مقايسه با N8118 21 درصد و عدم استفاده از علف?كش تاپيك و ‎گرانستار 18 درصد بود. بنابراين با بهينه?سازي موارد ذكرشده مي?توان خلا عملكرد را كاهش داد و عملكرد را به بالاتر از 5 تن در هكتار افزايش داد.

To investigate the factors affecting rain-fed wheat yield loss, compared to the attainable yield, a non systematic survey experiment was conducted in 45 fields in the township of Bandar-gaz in 2012. Sampling of wheat and weeds were taken in two stage (before heading and harvest maturity) by randomized to the five points of diameters of each field using quadrate size 1m*1m. In this study all information about crop management including Land area, farmers experience, the seed bed preparation, sowing date, cultivar and site preparation of them, sowing ways, seed rate, weeds control ways, kind, amount and time of herbicide, fungicide use and wheat harvest time were collected during a growing season by preparing questionnaire and complete them with farmers. At the end of the growing season, the actual yield harvested by farmer’s recorded. Among the various parameters, plant and raceme density, farmer experience, planting and harvesting dates had significant effects on wheat yield. Farmers with higher experience had lower yield and with delay in planting and harvesting time, yield was reduce. The results showed that the average actual yield (2236 kg ha) and attainable yield ?(5698 kg per hectare), there is a gap of 3462 kg per hectare. Share wheat low density of yield gap by 15%, lack of acceptance of new finding, 10%, late planting date, 30%, inappropriate cultivar N8019 compared with N8118, 21%, non-use Topic and Geranestar herbicides (18%). With improvisation cases referred above, can reduced yield gap and increased yield to more than 5 tons per hectare.