كيفيّت اعتبار« قصد قربت» در واجبات تعبّدي

Quality of validity of divine intention in the devotional obligations

مطابق تعريف مشهور از واجب تعبدي كه «قصد قربت» به‌عنوان وجه امتياز اين نوع واجب از ساير اقسام آن در نظر گرفته شده است، نحوه اعتبار قصد قربت و لحاظ كردن آن در مامورٌبه، همواره يكي از مهم‌ترين خاستگاه‌هاي اختلاف نظر علماي بزرگ اصول و جولانگاه تضارب آرا و انديشه‌هاي اصولي در اين زمينه شده است، به‌طوري كه عده‌اي به استحاله ذاتي اخذ قصد قربت در متعلق امر و عده‌اي به استحاله بالغيرآن قايل شده‌اند. در اين تحقيق ضمن طرح آراي انديشمندان اصولي و تطبيق آن با ديدگاه اصولي امام خميني (ره)، به‌عنوان يكي از اصولياني كه بيشترين و دقيق‌ترين مباحث را در اين زمينه ارايه كرده است،ادله ديدگاه قايل به استحاله ذاتي را ناتمام دانسته‌ايم و به اين نتيجه رسيده‌ايم كه بر خلاف نظر بيشتر اصوليان، از جمله صاحب كفايه و شيخ انصاري، استحاله اخذ قصد قربت در متعلق امر، امر ممكني است. ارايه يك مبناي مشخص در مقام استنباط حكم به‌منظور تشخيص هرچه دقيق‌تر مصاديق واجب تعبدي از توصلي، ضرورت هرچه بيشتر اين تحقيق را روشن مي‌كند.

According to the celebrated definition of devotional obligation that divine intention is regarded as a distinction aspect of such obligation from its other kinds, the way of validity of divine intention and considering it in the someone was appointed, has always become one of the important origins of disagreements among the great scholars of Usul (Principles of Jurisprudence) and different Usuli views and thoughts in this regard; so that some have believed in natural transformation of taking divine intention in the attachment of affair, and some in accidental transformation. In this paper, along with setting forth of views of Usuli thinkers and its correspondence to the Usuli view of Imam Khomeini, as one of the Usuli scholars that presented the greatest and the most strict discussions in this regard, we have regarded the view of some believed in natural transformation as incomplete, and concluded that contrary to views of the most of Usuli scholars including author of Kifayah and Sheikh Ansari, transformation of taking divine intention in attachment of affair is possible. Presenting a distinctive basis as inference of decree in order to more exact recognition of applicability of devotional obligation from junction obligation, clarifies necessity of this paper as much as possible.