مكان‌يابي مراكز بهداشتي- درماني شهر نورآباد با استفاده از فرآيند تحليل سلسله مراتبي(AHP) در محيط GIS

Location Health-Therapeutic Centers of Nourabad by Use Analytical Hierarchy Process in GIS

مقدمه: استقرار هر عنصر شهري در موقعيت فضايي - كالبدي خاصي از سطح شهر، تابع اصول، قواعد و سازوكار خاصي است كه در صورت رعايت شدن به موفقيت و كارايي عملكردي آن عنصر در همان مكان مشخص خواهد انجاميد. مهمترين هدف اين پژوهش: شناسايي نحوه توزيع فضايي مراكز بهداشتي درماني شهر نورآباد و مكانيابي مراكز بهداشتي درماني در شهر نورآباد استان فارس مي باشد. روش بررسي: روش تحقيق پژوهش حاضر تركيبي از روش­هاي تحقيق اسنادي و توصيفي- تحليلي است كه با استفاده از نرم افزار Geography Information System و به كمك مدل همپوشاني شاخص ها و تحليل سلسله مراتبي Analytic Hierarchy Process و مدل تحليل شبكه، مكان­هاي مناسب براي ايجاد مراكز بهداشتي- درماني جديد و همچنين بهترين و نزديكترين مسير به بيمارستان در شهر نورآباد در سال 1391 مورد استفاده قرار گرفته است. يافته­ها: بررسي مراكز بهداشتي و درماني شهر نورآباد نشان مي دهد كه اين مراكز از لحاظ تعداد و شعاع دسترسي در وضعيت نامطلوبي قرار دارند و با استفاده از معيارهاي شيب، تراكم جمعيت، فاصله از مراكز موجود بهداشتي درماني، فضاي سبز، آتش نشاني، شبكه ارتباطي و نوع كاريري اراضي و در نهايت تلفيق اين لايه هاي اطلاعاتي بهترين مكان جهت احداث مراكز بهداشتي و درماني مشخص گرديد. نتيجه گيري: پس از بررسي مكان­هاي مناسب جهت احداث مراكز بهداشتي – درماني و تطبيق آن با واقعيات زميني، چندين مكان براي ايجاد بيمارستان و مراكز بهداشتي جديد براي اين شهر پيشنهاد شده است. علاوه بر اين با استفاده از تحليل شبكه در نرم افزار GIS نزديكترين و بهترين مسير به مراكز بهداشتي و بيمارستان­ها از نقاط مختلف شهر جهت دسترسي سريعتر و بهتر شهروندان به اين مراكز مشخص گرديد. همچنين نتايج اين تحقيق كارآمدي سيستم اطلاعات جغرافيايي را در برنامه ريزي شهري به خصوص در مكان­يابي مراكز بهداشتي و درماني نشان مي دهد. واژه­هاي كليدي: سيستم اطلاعات جغرافيايي؛ تحليل سلسله مراتبي؛ مراكز بهداشت و درمان محلي

Abstract Introduction: The establishment of each urban element in special spatial-physical position of the urban level is subject to specific principles, rules and mechanisms, in that if observed, it will be led to the functional success and effectiveness of that element in that specific location. The main goal of this research is to investigate how the health-therapeutic centers in Nourabad city are spatially distributed and the positioning of health-therapeutic centers in Nourabad of Fars province. Methods: The research method in this study is a combination of documentary and descriptive-analytical methods which the appropriate locations has been specified for building new health-therapeutic centers as well as the best and nearest route to the hospital using GIS software and index overlay model, Analytical Hierarchy Process (AHP) and network analysis model in Nourabad in 2013. Results: Studying the health-therapeutic centers in Nourabad city shows that this center is in an unsatisfactory condition in terms of the number and distance of availability and the best locations for the construction of health-therapeutic centers was determined using the criteria of slope, population density, distance from existing health-therapeutic centers, green space, firefighter, communication network, the type of land use and finally the incorporation of these information layers. Conclusion: After reviewing suitable sites for the construction of health-therapeutic centers and its adjustment with ground realities, multiple locations for constructing hospitals and new health centers for this city have been suggested. In addition, the best and nearest route for the health centers and hospitals in different parts of the city for faster and better access of the citizens to these centers was determined using network analysis in GIS software. Also, the results of this study show the effectiveness of Geographic Positioning System (GIS) in urban planning, especially in locating health-therapeutic centers. Keywords: Geographic Information Systems; Analytical Hierarchy; Community Health Centers