ارزيابي روش هاي تعيين اولويت زماني احداث سدهاي تاخيري در حوزه آبخيز تجريش

Evaluating Detention Dam Construction Priority in Tajrish Watershed

تعيين اولويت بندي زماني احداث سدهاي تاخيري، براي انتخاب روش بهينه زمان بندي اجراي اين سازه ها اهميت دارد. مهار سيلاب حوزه آبخيز تجريش به علت مشرف بودن به شهر پر جمعيت تهران، از اهميت ويژه اي برخوردار بوده و ضروري است براي بررسي اثر الويت بندي زماني سازه هاي مهار سيلاب، شاخص هاي الويت بندي زماني آن ها ارزيابي گردد. به اين منظور سيلاب اين حوزه آبخيز با استفاده از نرم افزارHEC-HMS، شبيه سازي شده و براساس داده هاي بارش و سيلاب ثبت شده، واسنجي آن انجام گرديده است. در اين پژوهش براساس توصيه استاندارد آب ايران، از سيلاب با دوره بازگشت 200 ساله جهت بهينه سازي ابعاد خروجي هاي سدهاي تاخيري استفاده شده است. شاخص هاي مساحت، بده اوج، بده ويژه، درصد كاهش بده اوج سيلاب حوزه در اثر حذف رواناب يك زيرحوزه (FI)، كاهش بده اوج ويژه سيلاب حوزه در اثر حذف رواناب يك زيرحوزه (fi)، درصد كاهش بده اوج سيلاب حوزه در اثر عملكرد سد تاخيري در يك زير حوزه (Fm)، كاهش بده اوج ويژه سيلاب حوزه در اثر عملكرد سدهاي تاخيري در يك زير حوزه ( )، هزينه يك واحد كاهش بده اوج سيلاب ( ) و هزينه كل اجرا، براي تعيين اولويت بندي زماني احداث سدهاي تاخيري استفاده شده كه از بين آنها ، Fm و شاخص هاي جديد تعريف شده در اين پژوهش هستند. با استفاده از هر يك از اين شاخص ها، اولويت بندي زماني احداث سد هاي تاخيري تعيين شده و براي تعيين ارجحيت هر يك از اين شاخص ها، از شاخص هزينه يك واحد كاهش بده اوج سيلاب به عنوان شاخص اصلي استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه شاخص با دارا بودن حداقل مجموع قدرمطلق اختلاف الويت هاي اين شاخص با الويت هاي شاخص اصلي ( )، بهترين شاخص و شاخص هزينه با بالاترين مقدار مجموع اختلاف ياد شده(PIMC) نامناسب ترين شاخص است. مقدار PIMC براي دو شاخص ياد شده به ترتيب 6 و 80 مي باشد.

Determination of detention dams’ construction priority is important for selection of optimized method of construction time scheduling. Since Tajrish watershed is in upstream of populous city of Tehran, its flood control is very important. It is necessary that detention dams’ priority indices be evaluated for studying the effect of flood control structuresʹ construction time scheduling. Therefore, the watershed flood has been simulated using HEC-HMS model and it has been calibrated by recorded rainfall and flood data. The 200 year-return-period flood was used to optimize the outlet of detention dams in according to the recommended water standard of Iran. In this paper different indices are studied for determining detention dams’ priority, as follow: area, peak discharge, specific peak discharge, peak discharge reduction percentage due to omitting of a sub basin runoff (FI), specific peak discharge reduction percentage due to omitting of a sub basin runoff (fi), peak discharge reduction due to operation of a detention basin in a sub basin (Fm), specific peak discharge reduction due to operation of a detention basin in a sub basin (fm), total cost and unit flood reduction cost( ). The detention dams’ construction priorities have been determined using these indices. Fm and fm are new priority indices proposed in this paper. Furthermore unit flood reduction cost ( ) index was used to rank priority indices. The results show that fm index has the minimum sum of absolute priorities differences (PIMC) with standard index ( ) and the cost index has been the maximum one. fm and cost indices have PIMC equal to 6 and 80 respectively. So, they are the best and the worst indices respectively.