تاثير تيمار‌هاي اسيد جيبرليك و خراش‌دهي پوسته بذر بر جوانه‌زني چهار گونه بادام

Effect of Gibberellic Acid and Scarification on Seed Germination in Four Almond Species

بادام از جنس Prunus و از خانواده Rosaceae است كه خويشاوندي نزديكي با گونه‌هاي مختلف ميوه‌هاي هسته‌دار دارد. يكي از مهم‌ترين دلايل طولاني بودن دوره‌ي جوانه‌زني بذور جنس Prunus بدليل وجود خواب مركب در اين بذور است، به صورتي كه پوسته‌ي خارجي بذور عامل خواب فيزيكي و خواب جنين بذر عامل خواب فيزيولوژيكي بذر است. سرمادهي مرطوب بذور و تيمار با هورمون‌هاي مختلف براي از بين بردن خواب فيزيولوژيكي در بذور جنس Prunus مورد استفاده قرار مي‌گيرد. به منظور از بين بردن خواب فيزيكي بذور نيز از روش‌هايي مانند حذف پوسته‌ي خارجي و يا خراش‌دهي پوسته بذر استفاده مي‌شود. لذا پژوهش حاضر با هدف بررسي تاثير تيمار‌هاي خراش‌دهي پوسته بذر و عدم خراش‌دهي پوسته بذر و همچنين هورمون اسيد جيبرليك (در 4 سطح 0، 150، 300 و 450 ميلي‌گرم در ليتر) بر درصد و سرعت جوانه‌زني در 4 گونه بادام (شامل 3 گونه وحشي ارژن، بادامك و تنگرس و 1 گونه بادام اهلي تلخ) در قالب طرح فاكتوريل با طرح پايه‌ي كاملاً تصادفي و 3 تكرار انجام پذيرفت. حذف پوسته بذر باعث افزايش معني‌دار درصد و سرعت جوانه‌زني در تمامي گونه‌ها گرديد، به طور كلي تيمار بذور با محلول 300 ميلي‌گرم در ليتر اسيد جيبرليك نيز باعث افزايش معني‌دار درصد و سرعت جوانه‌زني بذور نسبت به تيمار شاهد گرديد، اما با توجه به عمق خواب بذور در هر گونه پاسخ‌دهي هر يك از گونه‌ها به سطوح هورموني متفاوت بود. با توجه به نتايج بدست آمده، ميزان جوانه‌زني بذر در ژنوتيپ‌هاي مختلف بسيار متفاوت است.

Almonds belong to Prunus genus, which is related to Rosaceae family. It has close relatives with different species of stoned fruits. One of the main reasons for the long period of seed germination in Prunus is compound dormancy, such as the external seed cover as physical dormancy and embryo dormancy causes physiological dormancy. Seed stratification and treatments with various hormones are used to eliminate the physiological dormancy in Prunus genus seeds. Ancillary methods such as removing the shell and scarification are used in order to eliminate physical dormancy. This research was carried out in order to study the effect of scarification (scarification or lack of scarification) and gibberellic acid (0, 150, 300 and 450 mg/lit) on percent and rate of germination in four species of almond (Three wild species; Prunus elaeagnifolia, P. scoparia and P. lycioides and one domestic species; P. dulcis) in factorial design based on completely randomized design with three replications. Removing the shell caused a significant increase in the percentage and rate of germination in all species. In general, treatment of seeds with 300 mg/lit gibberellic acid increased percentage and rate of germination than control significantly, but according to depth of seed dormancy, the response of the species to the concentrations of gibberellic acid was different. According to the results, the seed germination amount is different in different genotype.