معاني عقل در فلسفه فارابي

The Meaning of Reason in Farabiʹʹs Philosophy

طرح نظريه‌هاي گونه گون در تبيين «نظريه عقل» در انديشه فيلسوف بر جسته‌اي همچون ابو نصر فارابي، موسس فلسفه اسلامي، موجب ابهام، تداخل و تعارض آرا گرديده و ضرورت پژوهشي عميق توام با تبيين نظريه صحيح را هويدا مي‌گرداند. بر اين پايه، نگارنده اين مقاله مي‌كوشد با تشريح ابعاد مختلف نگاه فارابي در مورد عقل و بررسي و تحليل آن طي سه گفتار، به بررسي معاني مختلف عقل بپردازد و از اين رهگذر، رويكرد فلسفي فارابي به «نظريه عقل» را به دست آورد. از اين رو، در بخش نخست به بررسي رساله مهم معاني في العقل فارابي مي‌پردازد و در بخش دوم معاني شش گانه از «عقل» را مورد تحليل قرار مي‌دهد و در بخش نهايي ابتكارات و ابداعات فارابي در نظريه عقل را مطرح مي‌كند.

Propounding different views as to reason in thought of a prominent philosopher like Farabi, the father of Islamic philosophy, causes ambiguity, interference, and contrariety amongst thinkers. This essay explains Farabiʹs perspective regarding reason in three independent parts. Firstly, it surveys Farabiʹs important writings as to reason. Then, analyzes the various senses of reason. Lastly, introduces some of Farabiʹs innovations.