بررسي روند تغييرات دبي كل و دبي پايه ايستگاه هيدرومتري ارازكوسه (حوضه آبخيز گرگان‌رود استان گلستان)

Investigation of total and base flow trend in Arazkuseh hydrometric station (Gorganrood Watershed in Golestan Province)

كاهش دبي پايه نسبت به متوسط بلندمدت آن نشان‌دهنده وضعيت خشكسالي مي‌باشد اما كاهش متوسط دوره‌اي دبي پايه نشان مي‌دهد كه منطقه به‌سمت خشكي پيش مي‌رود. آزمون ناپارامتري من- كندال، يكي از روش‌هايي است كه براي بررسي روند در يك سري زماني مورد استفاده قرار مي‌گيرد. در اين پژوهش ايستگاه هيدرومتري ارازكوسه واقع در حوضه گرگان‌رود استان گلستان با دوره آماري 40 ساله به‌عنوان منطقه مطالعاتي تعيين شده است. بر اين اساس بعد از جداسازي دبي پايه از داده‌هاي دبي روزانه و تشكيل سري‌هاي زماني سالانه و ماهانه از دبي پايه و دبي كل، آزمون من- كندال براي تعيين روند به‌كار گرفته شده است. تحليل‌هاي معني‌داري روند در سطح 5 درصد بيانگر آن است كه در مقياس سالانه، ميانگين دبي پايه و دبي كل، روند نزولي داشته اما حداكثر دبي پايه و حداكثر دبي كل هيچ روندي ندارند. همچنين در مقياس ماهانه، ميانگين دبي پايه در ماه‌هاي فصل بهار و ماه‌هاي آبان و اسفند روند نزولي داشته ولي در باقي‌مانده ماه‌هاي سال روندي نداشته است. همچنين ميانگين دبي كل، نيز در ماه‌هاي فصل بهار و ماه اسفند روند نزولي داشته و در بقيه ماه‌هاي سال روندي را نشان نمي‌دهد اما در كل منطقه رو به خشكي مي‌رود. واژه‌هاي كليدي: تحليل روند، دبي پايه، آزمون من- كندال، خشكسالي

Base flow reduction in comparison with its average long-term value represents drought conditions but average base flow reduction over specific time indicates the area tends to drought. Mann-Kendallʹs non-parametric test was used for considering the trend of time series. In this study, Arazkuseh hydrometric station with 40-year-old statistical period has been selected as the case study. After base flow separation from daily dischargeʹs data and preparation of monthly and annual time series, the Mann-Kendallʹs test has been used for determination of trend. The analysis of trend at the significant level of %5 indicates downward trend in base flow and total discharge average based on annual scale but there is not any trend for maximum of base flow and total discharge. In monthly scale, the trend of average base flow during November, March until June has had downward, but in the rest there is not any trend. Also, average total flow during March until June shows downward trend and in the rest there is not any trend during year. So it maybe concluded that the area tends to drought. Keywords: Trend analysis, Base flow, Mann-Kendall test, Drought