تعيين نياز آبي گياهان الگوي كشت شبكه آبياري با استفاده از ArcET (مطالعه موردي: دشت درودزن فارس)

Crop water demand assessment for cropping pattern in irrigation network with ArcET (Case study: Droodzan basin, Fars Province)

از آن‌جا كه بخش اعظم مصرف آب به بخش كشاورزي اختصاص دارد، با بهبود مديريت مصرف آب در اين بخش مي‌توان به‌نحو قابل‌ملاحظه‌اي در مصرف آب صرفه‌جويي كرد. يكي از پارامترهاي مهم در مديريت آبياري، تبخير و تعرق گياهان در منطقه مي‌باشد. دقت و سرعت در امر محاسبه اين پارامتر نقش به‌سزايي در تصميم‌گيري‌ و تخصيص آب به كشاورزي دارد. در اين پژوهش با استفاده از ابزار مديريتي ArcET در محيط ArcGIS به برآورد تبخير و تعرق گياهان در حدود 7000 هكتار از اراضي كه توسط مسيري 4000 متري از كانال ارديبهشت واقع در شبكه آبياري زهكشي درودزن تغذيه مي‌شوند، پرداخته شده است. به اين منظور با ورود پارامترهاي هواشناسي ايستگاه‌هاي منطقه، موقعيت ايستگاه‌ها و رقوم ارتفاعي در محيط ArcET، نقشه تبخير تعرق گياه مرجع تعيين و با اعمال ضرايب گياهي با توجه به الگوي كشت موجود، تبخير تعرق گياهان منطقه به‌دست آمده است. همچنين از روش سند ملي آبياري كشور نيز براي محاسبه تبخير تعرق گياهان شبكه مورد مطالعه استفاده شد. مقايسه نتايج اين دو روش نشان داد كه روش ArcET مقدار نياز آبي گياهان را در بيش‌تر موارد كم‌تر برآورد نمود و استفاده از اين روش در اراضي تحت آبياري كانال ارديبهشت باعث صرفه‌جويي حدود 443906 مترمكعب در سال خواهد گرديد. به‌طوري‌كه مي‌توان از اين صرفه‌جويي، مساحتي حدود 80 هكتار ديگر از اراضي به زير كشت برد. استفاده از ابزار ArcET، باعث سرعت و دقت بيش‌تري در برآورد مقدار آب مورد نياز كانال‌هاي آبياري شده و در عين‌حال يك بانك اطلاعاتي منظم از پارامترهاي موجود در شبكه‌هاي آبياري و زهكشي ايجاد نمود. واژه‌هاي كليدي: تبخير و تعرق، شبكه آبياري و زهكشي، GIS، ArcET

Since much of water consumption is in the agricultural sector, so water management improvement in this sector can be substantial conservation in water consumption. The regional crop evapotranspiration (ET) is one of the main parameters in irrigation management. Accuracy and speed in calculation has major role in decision-making and allocation of water to the agricultural lands. In this study (ET) is determined with ArcET as a management option in ArcGIS in around 7000 hectare of land that irrigated with 4000 meters of Ordibehesht channel of Droodzan irrigation and drainage network. For this reason, crop reference Evapotranspiration map is constructed by inputting the regional climatology parameters, situation of stations, elevation of stations in ArcET and ET is determined with respect to Crop coefficient (Kc) for crops pattern for all over the region. Also irrigation national document is used for network ET calculation. Results showed that use of ArcET manner caused to determine the crop water requirement less than the irrigation national document ET manner. In addition, use of ArcET result for land under irrigation of Ordibehesht channel cause to save 443906 m3 water per year in network, and around 80 hectare of new land could be irrigated with this saved water. Furthermore use of ArcET caused to determine the amount of water flow for irrigation canals with high speed and accuracy and also created a perfect information bank for irrigation and drainage networks parameters. Keywords: ArcET, Evapotranspiration, GIS, Irrigation and drainage network