بررسي تطبيقي عناصر كالبدي محلّه هاي قديمي شيراز با شاخص ههاي رويكرد CPTED

A comparative study of the physical elements of the Shiraz’s traditional neighborhoods with CPTED approach

فضاي همسايگي و محلّه، موضوعي است كه در معماري معاصر شهرها به فراموشي سپرده شده است. با توجّه به افزايش كمّي محلّه ها و هم چنين افزايش نگاه يك سويه كالبدي به آن ها، از امنيّت آن ها كاسته شده و در نتيجه ظرفيّت جرم خيزي، در فضاهاي مسكوني و ترس از وقوع جرم در ساكنان محلّه ها، افزايش يافته است. در طرّاحي محيطي، رويكرد CPTED يكي از كارآمدترين رويكردها در مبحث افزايش امنيّت است. محور اصلي اين مقاله بررسي ميزان مطابقت عناصر كالبدي محلّه هاي قديمي شيراز با شاخص هاي رويكرد CPTED است. روش تحقيق تركيبي از روش هاي توصيفي و تحليلي، تفسيري ـ تاريخي است كه اطلاعات مورد نياز با استفاده از ابزارهاي برداشت تصويري سامان مند، چك ليست هاي نظارتي و منابع اسنادي گردآوري شده است. نتايج اين تحقيق نشان مي دهد كه اصول به كاررفته در طرّاحي محلّه هاي تاريخي شهر شيراز به اصول پايدار اين رويكرد نزديك است. اين پژوهش مدخلي را براي بومي سازي رويكردهايي كارا از اين دست ارايه مي دهد كه مي تواند به افزايش امنيّت محلّه هاي مسكوني كمك شاياني كند. دسترسي به اين هدف كه موضوع جستار اين تحقيق بوده است در قالب نتيجه گيري ارايه شده است. بر اين مبنا، با توجّه به هويّت محلّه هاي مسكوني ايراني، راهكارهايي بر اساس رويكرد CPTED ارايه شده است كه در نظر گرفتن آن ها در روند طرّاحي، مي تواند به افزايش امنيّت محلّه هاي مسكوني طرّاحي شده، متناسب با هويّت ايراني منجر شود.

Neighborhood space and district is an issue that has been forgotten in contemporary architecture of cities. With regard to the quantitative increase of districts and also the increase of a unilateral physical view towards them, their security declines and consequently the capacity for crime increases in the residential spaces and fear of crime occurrence among the residents of the districts. In the environmental design, the CPTED attitude is one of the most effective approaches to enhance security. The main pivot of this article is to study the rate of agreements of the physical elements of old districts of Shiraz with the features of CPTED attitude. The research method is a combination of descriptive and analytical and historical methods and the necessary information has been collected by using the systematic visual taking tools, regulatory checklists, and documentary sources. The results of this research show that the applied principles in the design of historical districts of Shiraz are close to the stable principles of this method. This research presents an opening to the localization of efficient approaches like this which can help with the increase of the security of residential districts. This objective as the pivot of this research has been presented within the framework of concluding remarks. On this basis, with regard to the identity of the Iranian residential districts identity, certain approaches have been presented based on CPTED approach. Having considered them in the process of design, it can lead to the increase of the security in the designed residential districts proportional with the Iranian identity.