پاسخ مراحل فنولوژيكي دو رقم لوبيا به تاريخ كاشت و تراكم بوته در منطقه‌ي صفي‌آباد دزفول

Phonological stages response of two bean cultivars to planting date and plant density in Dezful Safi-abad area

به‌منظور بررسي تاثير تاريخ كاشت، تراكم بوته و نوع رقم بر مراحل فنولوژيكي لوبيا چشم‌بلبلي، اين پژوهش به‌صورت آزمايش فاكتوريل استريپ بلوك در چهار تكرار در سال 1390 در شرايط آب و هوايي مركز تحقيقات صفي‌آباد دزفول انجام شد. تاريخ كاشت در سه سطح 17 خردادماه (T1)، يكم تيرماه (T2) و 16 تيرماه (T3) به‌صورت بلوك‌هاي نواري و تراكم در چهار سطح 10 (D1)، 3/13 (D2)، 20 (D3) و 40 بوته در مترمربع (D4) و رقم در دو سطح كامران V1 و مشهد V2 به‌عنوان كرت‌هاي فرعي به‌صورت فاكتوريل در نظر گرفته شدند. صفات مدت‌زمان جوانه‌زني، تعداد روزهاي رسيدن به 6 برگي، 12 برگي، شروع گل‌دهي، غلاف‌دهي، رسيدگي فيزيولوژيكي و عملكرد دانه در واحد سطح ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه نوع رقم هيچ گونه تاثيري بر صفات مذكور نداشت. تراكم بوته در مراحل ابتدايي رشد تاثيري بر صفات مذكور نداشت ولي با سپري شدن مراحل بيش‌تري از رشد، به‌ويژه طول دوره‌ي رشد زايشي و رسيدگي، تفاوت‌ها بيش‌تر شده و در تراكم 20 بوته در مترمربع بيش‌ترين عملكرد دانه در واحد سطح به ميزان 1645 كيلوگرم در هكتار به‌دست آمد. در بين تيمارهاي موجود، تاريخ كاشت بيش‌ترين تاثيرات معني‌دار را بر تمام صفات اندازه‌گيري شده داشت و در نهايت بيش‌ترين طول دوره‌ي رشد زايشي به ميزان 34/58 روز و طول دوره‌ي رشد گياه به ميزان 145 روز و بيش‌ترين عملكرد دانه به ميزان 1800 كيلوگرم در هكتار به‌دست آمد. با تاخير يك ماهه در كاشت، طول دوره‌ي زايشي به 5/34 روز، طول دوره‌ي ‌رشد به 31/117 روز و عملكرد دانه به 1287 كيلوگرم در هكتار كاهش يافت.

In order to investigate the effect of planting date, plant density and cultivar type on phonological stages of bean (Vigna sinensise L.), this research as factorial stripe block experiment was carried out in four replications in the climate conditions of Dezful Safi-abad Research Center in 2011. Planting date at 3 levels June 8 (T1), June 22 (T2) and July 7 (T3) as stripe blocks and density at four levels 10(D1), 13.3 (D2), 20 (D3) and 40 plants per m2 (D4) and cultivars at two levels Kamran V1 and Mashhad V2 as sub plots as factorial were considered. Traits time duration of germination, days number till emergence 6th leaf, 12th leaf, starting flowering, podding, physiological ripening and grain yield in per acre were evaluated. Results showed that type of cultivar had not any effect on the mentioned traits. Plant density had no effect on the mentioned traits at early growth stages but by passing more stages of growth, specially duration of reproductive growth and ripening, the differences became more and in density of 20 plants per m2 the highest grain yield in acre by the amount of 1645 kg/ha was obtained. Among the present treatments, the planting date had the highest significant effects on all of the measured traits and finally the highest duration of reproductive growth by 58.34 days and duration of plant growth by 145 days and the highest grain yield by amount of 1800 kg/ha was obtained. One month delay in planting, decreased duration of reproductive by 34.5 days, duration of growth by 117.31 days and grain yield by 1287 kg/ha.