بررسي مباني اجتماعي نظريهمعرفت علوي

The Social Principles of Imam Aliʹʹs Theory of Knowledge

برخلاف رويكرد سه‌بعدي حاكم بر جامعه‌شناسي موجود، اين مقاله ابعاد جامعه را چهاربعدي (خداوند، انسان، زمين، و پيوند) به تصوير مي‌كشد و با بهره‌گيري از سخنان حضرت علي عليه السلام به كمك روش «تحليل محتواي كيفي»، نشان مي‌دهد كه هر چهار بعد جامعه، با تفاوت‌هايي، به شكل طولي، بر فكر و روحيات انسان اثرگذارند. اثرگذاري خداوند متعال حتمي و قاطع بوده، در همه عوامل ديگر جاري و ساري است، هرچند در خصوص افعال اختياري انسان، اين اثرگذاري از مسير اراده انساني، اعمال مي‌شود، اگرچه، همان‌جا نيز خداوند حضور دارد. در مرحله بعد، اثرگذاري انسان قرار دارد كه به موجب اختيار و مسيوليتي كه دارد، بيشترين دخالت را در اين فرايند، پس از خداي متعال و در طول او ايفا مي‌كند. در مرحله سوم، عوامل غيبي (فرشتگان و شيطان) قرار دارند، و سرانجام، در مرحله چهارم، بايد به نقش عوامل طبيعي و اجتماعي در اين خصوص اشاره كرد.

Contrary to the three-Dimensional approach dominating current sociology, this paper shows that society has four dimensions (God, man, land and relation(, and referring to Imam Aliʹs speeches and using a “qualitative content analysis”, this study shows that each of these four dimensions of society influences manʹs way of thinking and mentality in a longitudinal manner in one way or another. Godʹs influence which is certain extends to all other factors. Although concerning voluntary actions of man, such influence is exercised through human will, the role of God is present therein. In the next stage comes the human factor and it plays a leading role in this process longitudinally after the exalted Godʹs part. In the third stage, supernaturalistic factors (angels and Satan) operate; and finally, in the fourth stage, the natural and social are involved.