بررسي رودوزي‌هاي پوشاك سنتي زنان شهرستان ميناب با تاكيد بر هنر شك‌بافي

The Study of Women Traditional Clothing’s Embroideries of Minab City Emphasizing on Shakbafy Art

بررسي تحول پوشاك و تزيينات دوختي روي آن نه‌تنها از نظر تاريخ و هنر قابل اهميت است بلكه از ديد جامعه‌شناسي و نشانه‌شناسي نيز بسيار شايان توجه است. در اين ميان رودوزي‌هاي پوشاك سنتي زنان شهرستان ميناب از جايگاه قابل توجهي در هنرهاي سنتي ايران برخورداراست. ازاين‌رو در مقاله پيش‌رو تلاش برآن شده تا ضمن معرفي رودوزي‌هاي سنتي، نقش‌مايه‌هاي شك‌بافي در پوشاك سنتي زنان ميناب شناسايي و پيرو آن جايگاه شك‌بافي در پوشاك سنتي اين منطقه، تبيين‌شود. درواقع نگارندگان در مقاله حاضر با به‌كارگيري روش تحقيق توصيفي- تحليلي (آميزه‌اي از تحليل محتواي كمّي و كيفي) و گردآوري اطلاعات به روش كتابخانه‌اي و ميداني همراه با ابزار گردآوري اطلاعاتي ازقبيل فيش، كارت مشاهده، ضبط صوت، دوربين عكاسي و استفاده از رايانه رودوزي‌هاي پوشاك سنتي زنان شهرستان ميناب را بررسي‌كرده‌اند. پس از آن، نقش‌مايه‌هاي شك بافي را شناسايي و درپايان هم، كاربرد آنها را در پوشاك اين زنان بيان و مشخص‌ نموده‌اند. درنهايت، نتايج به‌دست آمده بيانگر اين بود كه هنرمندان اين منطقه بر اساس نگاره‌هاي بومي و محلي و همچنين تاثيرپذيرفتن از عواملي مانند طبيعت به آفرينش نقش‌مايه‌هاي شك‌بافي همت گماشته‌اند. اين نقش‌مايه‌ها را مي‌توان در دو گروه طرح‌هاي شكسته (هندسي) و طرح‌هاي گردان (گل و بته) جاي‌داد كه براي لباس‌هاي سنتي زنان كه شامل تن‌پوش، سرپوش و روبند است، از آنها استفاده مي‌شود. ضمن اينكه نقوش هندسي در اين نوع رودوزي بيشتر از ديگر نقش‌ها مورد استقبال قرار گرفته‌است.

Study of the evolution of clothing and decorations on it is important not only in terms of history and art but also from the perspective of sociology and semiotics. Embroideries of women traditional clothing of Minab city have a great place in Iranian handicrafts. Therefore, this paper has attempted to introduce the traditional embroideries to recognize Shakbafy motives on traditional clothing of Minabian women and thus identify the place of Shakbafy in traditional clothing. In fact, the authors have studied Shakbafy in traditional clothing of Minabian women using descriptive-analytical method (a combination of qualitative and quantitative content analysis) and collecting data via library and field methods by a number of tools such as fisch, observing card, tape recorder, camera and computer. After that, the motifs of Shakbafy have been identified and the application of them has been specified in the women clothing. Finally, the results show that Shakbafy motifs have been inspired and created according to regional paintings and been influenced by several elements such as nature. These motifs can be divided into two groups: geometric designs and rotating designs (flowers and plants) which are used for women traditional clothing including garment, cap and mask. In addition, geometric motifs in this kind of embroidery have been welcomed more than other motifs.