هوش سازماني: طراحي مدل سلسله مراتبي براي دانشگاه هاي دولتي ايران با رويكرد ديماتل

Organizational intelligence: designing a hierarchical model for Iranian public universities using DEMATEL methodology

هوش سازماني از چالش هاي اساسي سازمان هاي نوآور امروز است كه به كارگيري آن در دانشگاه هاي دولتي كشور نيز امري ضروري به نظر مي رسد. به همين دليل دستيابي به مدلي علت و معلولي، كه ابعاد و مولفه هاي مختلف هوش سازماني دانشگاه-هاي دولتي ايران را تبيين كند، در اين پژوهش مورد توجه قرار گرفت. ازاين رو، با بررسي ادبيات موضوع، ابعاد و مولفه هاي هوش سازماني استخراج شد و با استفاده از نظرات خبرگان دانشگاهي، ابعاد و مولفه هاي آن در دانشگاه هاي دولتي ايران احصا و مدلي مفهومي تدوين گرديد. سپس با استفاده از روش ديماتل روابط بين ابعاد و مولفه هاي اين مدل مشخص و شبكه روابط به صورتي يكپارچه صورت بندي و مدلي تحليلي طراحي شد كه بيانگر شدت اثر ابعاد و مولفه ها بر هم مي باشد. يافته هاي پژوهش نشان مي دهند هوش سازماني دانشگاه هاي دولتي ايران، شامل هشت بعد است كه هريك از اين ابعاد، خود داراي چند مولفه (جمعاً 36 مولفه) مي باشند. اين ابعاد عبارتند از: ساختاري، فرهنگي، راهبردي، ارتباطي، اطلاعاتي، فرآيندي، رفتاري و محيطي. ابعاد محيطي، ساختاري، اطلاعاتي، فرهنگي و راهبردي، گروه علت ها (اثرگذارها) و ابعاد ارتباطي، فرآيندي و رفتاري، گروه معلول ها (اثرپذيرها) را تشكيل مي دهند. روابط ميان مولفه هاي هريك از اين ابعاد نيز به نوبه خود بررسي و مدل هاي علت و معلولي آنها طراحي شد. با توجه به 36 مولفه مدل، پرسشنامه اي طراحي گرديد كه براي اندازه گيري نيم رخ هوش سازماني دانشگاه هاي دولتي كشور قابل استفاده مي باشد.

The primary objective of this research is to evolve “a model for Organizational Intelligence in Iranian Universities”. Based on the literature review, the dimensions and components of organizational intelligence in public universities were identified using expert panel opinions and DELPHI technique. A novel model for organizational intelligence in Iranian universities is investigated by using DEMATEL methodology. The proposed model consists of eight dimensions: structural, cultural, strategic, communicational, informational, functional, behavioral, and environmental dimensions. Each one of these dimensions in turn consists of its own components. The results showed that the “Structural”, “Cultural”, “Strategic”, “Informational” and “Environmental” dimensions are the cause dimensions while the “Behavioral” and “Communicational” dimensions are the effect dimensions. Hierarchical levels of these dimensions are also determined.