استفاده از ويژگي هاي مغناطيسي براي بررسي نقش واحدهاي سنگ شناسي در توليد رسوب (مطالعه موردي: حوزه آبخيزحسن ابدال زنجان)

Using Magnetic Properties to Investigate the Role of Lithological Units in Sediment Production

ويژگي هاي مغناطيسي يكي از قابليت هاي نهفته در كاني هاست كه براي تشخيص نوع كاني ها مورد استفاده قرار مي گيرند به طوري كه با استفاده از آن ها مي توان نوع و محل يك كاني را رديابي كرد. در تحقيق حاضر از چهار پارامتر مغناطيسي XLF، XHF، XFD و XFD% براي منشايابي رسوبات و تفكيك منابع رسوب در حوزه آبخيز حسن ابدال زنجان استفاده گرديد. ابتدا از رسوبات پشت سازه‌هاي آبخيزداري و رسوبات بستر آبراهه‌ها و از واحدهاي سنگ شناسي حوزه آبخيز به عنوان منابع توليد رسوب با سه تكرار نمونه برداري انجام شد. سپس نمونه ها از الك 5/62 ميكرون عبور داده شدند و پارامترهاي مغناطيسي با استفاده از دستگاه مغناطيس سنج اندازه گيري شد. در مرحله بعد سهم واحدهاي سنگ-شناسي در توليد رسوب با استفاده از روش هاي آماري وچند متغيره تركيبي تعيين شده و شاخص اهميت نسبي به عنوان نماينده اي از ميزان توليد رسوب واحدهاي سنگ شناسي مدنظر قرار گرفت. نتايج نشان داد كه واحد Pd با 76/49 درصد بيش‌ترين سهم را توليد رسوب دارد. اين واحد متشكل از ماسه‌سنگ كوارتزي، شيل و ماسه‌سنگ صورتي تا سفيد و دولوميت توده‌اي با گرهگ هاي چرت مي‌باشد. دومين واحد مهم Pl-Qc مي‌باشد كه شامل كنگلومراي سست با گرد شدگي متوسط و جورشدگي ضعيف به رنگ خاكستري روشن بوده و سهم آن در توليد رسوب 13/15 درصد مي‌باشد. واحد ?z با 40/7 درصد در رتبه سوم قرار دارد كه اين واحد شامل شيل ميكايي صورتي تا قرمز مي‌باشد. هم چنين سهم ساير واحدهاي سنگ شناسي PMl، ?l، Ef، Ev، Ek1، Qt، Js، ?bt و Et به ترتيب 54/5، 39/5، 53/3، 44/3، 96/2، 37/2، 13/2، 94/1 و 42/0 درصد مي‌باشد.

A magnetic property is one of the features inherent in the minerals that are used to identify minerals so that type and location of the mineral can be traced using them. In the present study, we used four magnetic parameters XLF, XHF, XFD XFD% for tracing sediment and differentiation of sediment sources in the Hasan Abdal watershed. Sediment samples were taken from the small dams and bed sediments of streams and from lithological units with three replications as sources of sediment. Then the samples were passed through from sieve 62.5 microns and magnetic parameters were measured using magnetic susceptibility meter. Then the contribution of lithological units in the sediment production was determined using statistical and multivariate compositional techniques and the relative importance index was considered as representative of sediment production of the lithological units. The results showed that the Pd unit has the largest share in sediment production with 49.76%. This unit consists of quartz sandstone, and pink to white shale and sandstone and massive dolomite. The second is the Pl-Qc unit that consists of loose conglomerate with poorly roundness and medium sorted in color light gray and its contribution in sediment production 15.13%. ?z unit with 7.40% is third grade; this unit consists of pink to red micaceous shale. The contribution of lithological units PMl, ?l, Ef, Ev, Ek1, Qt, Js, ?bt and Et, respectively is 5.54%, 5.39%, 3.53%, 3.44%, 2.96&, 2.37%, 2.13%, 1.94% and 0.42%.