اتانازي در فقه و حقوق اسلامي با محوريت آراي امام خميني(س)

Euthanasia in Islamic Jurisprudence and Law Special Reference to Imam Khomeini’s Viewpoints

: يكي از مهم‌ترين مسايل حقوقي جهان تحت عنوان اتانازي (مرگ آسان) مورد بحث و مناقشه است. اتانازي پايان دادن به زندگي فردي، به درخواست خودش و به دست ديگري است كه با نيت رهايي او از درد و رنج طاقت فرسا يا يك بيماري لاعلاج صورت مي‌گيرد. اتانازي انواعي دارد كه احكام مترتب برآن با يكديگر متفاوت است. مهم‌ترين عنصر در اتانازي، رضايت مجني‌عليه مي‌باشد. اصل اوليه اين است كه رضايت مجني‌عليه، مجوز جرم ارتكابي نمي‌باشد. در كلام فقها رضايت به قتل در قالب اذن يا امر به قتل خود، مطرح شده است كه نظرات مختلفي در اين زمينه وجود دارد. اتانازي كه ويژگي اصلي آن رضايت مي‌باشد، در هيچ كدام از استثنايات حقوقي قرار نمي‌گيرد. در مورد قتل نيز بدين گونه عمل مي‌شود و بعضي از انواع اتانازي را مي‌توان مصداقي از قتل عمدي دانست، مگر اينكه مشمول حكم استثنايي ماده 268 ق.م.ا شود. در مورد دايره شمول اين ماده اختلاف نظر وجود دارد. مطابق اين ماده براي اينكه رضايت مجني‌عليه موجب سقوط قصاص يا ديه گردد، بايد متعاقب عمل جاني، مجني‌عليه اعلام عفو كند و الا مشمول اين ماده نمي‌شود. در صورت عفو از قصاص از سوي مجني‌عليه، اولياي دم نمي‌توانند مطالبه ديه كنند. اگر عمل مرتكب مشمول ماده فوق شود، نامبرده از بابت تعزير، مشمول ماده 612 ق.م.ا خواهد شد.

Euthanasia is one of the most controversial issues of all societies today. Euthanasia means putting an end to the life of a person by himself or another person out of mercy to rescue the said person from unbearable pain and suffering or from an incurable disease. Euthanasia has different degrees and hence requires different decrees. The most important element of euthanasia is the consent of the person whose life is to be taken. The first principle in this regard is that the consent of the person whose life is to be taken is not a permission for committing the offense. In jurisprudential discussions, consent to kill has been discussed within the framework of permission or order to kill, but the viewpoints of jurisprudents are different. Euthanasia, whose main feature is consent of the person whose life is at stake, does not fall within any legal exception. Death is also dealt in the similar manner and some kinds of euthanasia should be considered as an instance of intentional murder, except the ones falling within the scope of the Article 268 of Iranian Civil Code. There are differences of opinion about scope of inclusion of this article. According to this Article, for the condonement of the compensation or retaliation as a result of the consent of the person whose life is taken, after the criminal act (of killing out of mercy), the person against whom crime has been committed must forgive, otherwise the said article does not apply to it. If the person against whom crime has been committed forgives, the next of kin cannot ask for compensation. If the act (of killing) is included within the scope of the said article, the said person will be subject to Article 612 of the Iranian civil code regarding punishment.