بررسي فقهي و حقوقي معاملات شركت‌هاي ليزينگ

Legal and Jurisprudential Examination of the Transactions of Leasing Corporations

شركت‌هاي ليزينگ از موسسه‌هاي اقتصادي موفق در سال‌هاي اخير هستند. اين شركت‌ها با واگذاري مدّت‌دار و اقساطي كالاها، از يك طرف به مصرف‌كنندگان و از طرف ديگر به كارخانه‌هاي توليدي و در نهايت به توليد و اشتغال كشورها كمك مي‌كنند. مطالعات تجربي نشان مي‌دهد رعايت متغيّرهاي ذيل در ميزان كاميابي شركت‌هاي ليزينگ تاثيرگذار بوده است. 1. وضعيت اقتصادي مشتريان در زمان انعقاد قرارداد كه از جهت ميزان پيش‌پرداخت، مبلغ و تعداد اقساط، تنوع فراواني دارند. 2. وضعيت اقتصادي مشتريان در طول مدّت قرارداد كه به‌طور مرتب در تغيير بوده، گاهي بهبود مي‌يابد و گاهي مشكل پيدا مي‌كنند. 3. وضعيت نقدينگي شركت‌هاي ليزينگ كه گاهي به دليل رونق بازار با كسري نقدينگي و گاهي به دليل ركود، با مازاد نقدينگي مواجه مي‌شوند. استفاده از قراردادهاي مالي و روش محاسباتي مناسب كه بتواند تنوع سليقه‌ها و توان مالي مشتريان در زمان حال و آينده را پاسخ دهد و قابل انعطاف در وضعيت نقدينگي شركت ليزينگ در زمان حال و آينده نيز باشد، باعث گسترش شركت‌هاي ليزينگ مي‌شود. قرارداد فعلي شركت‌هاي ليزينگ ايران، قرارداد ساده اجاره به شرط تمليك با روش محاسباتي بانكي است. اين شيوه نه‌تنها قابليت انعطاف در تحولات آينده مشتريان و نقدينگي شركت ليزينگ را ندارد، پاسخگوي تنوّع نياز مشتريان در زمان قرارداد هم نيست. به‌نظر مي‌رسد با تركيب قراردادهاي اجاره به شرط تمليك و صلح و تغيير روش محاسباتي بتوان به اهداف موردنظر نايل شد. اين مقاله در صدد است به تبيين فقهي چنين قراردادي براي رسيدن به اهداف مذكور بپردازد.

Leasing corporations have been among successful economic institutions during last years. On the one hand, these corporations help consumers with time selling cession of goods and by instalment, On the other hard they help manufacturers and finally notional production and employment. Empirical studies show that having regard for following factors are influential in the success of these corporations: 1. Leasing clients are very diverse regarding the amount of prepayment and instalments and the number of instalments. 2. Economic conditions of clients during the contract period is very fluctuant. Sometimes improve and Sometimes encounter a difficulty. 3. Within a market boom leasing corporations encounter with liquidity deficit and with a market recession they face with liquidity surplus. Using appropriate financial contract and calculating method that could satisfy diversity of clientele tastes and financial power in the both present and future and that would be flexible in liquidity situation of the leasing corporations, will Cause of these corporations to be expaned. The current contract of Iranian leasing corporations is the simple lesing-on-making an owner contract with bank method of calculation. This method not only have not the flexibility within financial power fluctuations of the customers and liquidity changes of the leasing corporations, but also does not satisfy the diversity in clientele needs at the time of contract. It seems that with combining the two contracts of leasing-purchase and conveyance and changing calculation method, the supposed objects would be attainable. This paper tries to examine and explain such a contract from jurisprudential aspect to achieve the above-mentioned goals.