محيط زيست: مشكلات و راه‌هاي برون‌رفت از منظر اسلام

Environment: Challenges and Solutions in view of Islam

محيط سالم براي زندگي يكي از نعمت‏هاي الاهي و از امور مورد توجه مردم است. اقتصاد نو در انديشه رشد مداوم اقتصادي اقدام به استفاده گسترده از منابع زيست‌ محيطي كرده كه در بسياري از موارد با تخريب آن‌ها و آسيب‌رساندن به محيط زيست همراه بود. به تدريج ظهور و گسترش بحران‌هاي زيست محيطي كه دامنه آن افزون بر انسان، جانوران و گياهان را نيز در بر گرفته است، سبب شد جوامع انساني به اين مساله توجه بيشتري كنند. يكي از ابعاد مهم توجه به اين مساله نگاه از منظر ديني است. از اين نگاه دو ديدگاه متناقض وجود دارد. عده‌اي بحران حاضر را ناشي از فاصله گرفتن از آموزه‌هاي اديان دانسته و راه‌حلّ را در افزايش زمينه‌هاي تربيت ديني و اخلاقي مي‌دانند. عده‌اي ديگر با نگاه سكولار و با اتخاذ موضعي متضاد مشكل را در آموزه‌هاي ديني جسته، و آ‌ن‌ها را در بحران موثر دانسته‌اند. دلبستگي نداشتن به دنيا، مسلط‌شدن بر طبيعت از جانب خداوند و تجويز استفاده بدون حد از منابع طبيعي از مواردي است كه به اعتقاد اينان، ‌سبب ناپايداري توسعه شده است. در اين مقاله، نگاه درون ديني و با استفاده از قرآن و روايات،‌ و با نگاه برون ديني و با توجه به ديدگاه‌هاي گوناگون و گاهي متضاد درباره چگونگي استفاده از محيط زيست اين شبهات را پاسخ داده، اثبات مي‌كنيم جدايي و فاصله گرفتن از ارزش‌هاي ديني اين بحران را باعث شده است. در نگاه اديان و به‌ويژه اسلام، منابع طبيعي و ساير مواهب خداوند براي استفاده همگان آفريده شده است و محيط زيست مورد احترام شريعت قرار دارد و با تقويت مباني ديني فردي و نهادهاي اجتماعي مانند امر به معروف و نهي از منكر محيط زيست حفظ خواهد شد.

Healthy environment is one of the divine blessings and interesting matters for people. New economics, in the thought of permanent economic growth, have managed to vast use of environmental resources that in many cases was accompanied by destroying and damaging of environment. Gradually, appearance and expansion of environment crises, has made human communities to pay more attention to this problem. One of important dimensions of attention to this problem is to look at it from religious prospects. There are two contradictory opinions in this view. In one hand, some people observe the current crisis as a result of keeping distance from religions trainings and see the solution in strengthening the ethical and religious training backgrounds. On the other hand, some people, with secular view, search the root of the problem in the religious thoughts and know them influential in crisis. Having no interest in the world, getting mastery of nature form God and allowing overuse of natural resources have damaged the sustainability of development. In this article, first these explain challenges and then answer them with internal- religion view, by the use of Qoran and tradition, and with external – religion view, by attending to various and sometimes contradictory views about haw to use environment, and prove that separation and keeping distance from religious educating has caused these problems. In the views of religions, and Islam especially, natural resources and other Godʹs blessings had been created for all peopleʹ benefits, and environment is respected by religion and will be maintained by strengthening individual religious fundamentals and social institutions like command to goodness and forbid of bad.