نرخ موثر بهينه ماليات بر درآمد در اقتصاد ايران: كاربردي از رفاه اجتماعي رالزي

Optimal Effective Rate of Income Tax in Iran: An Application of Rawlsian Social Welfare

مقدمه: ماليات از منابع درآمد دولت و از ابزارهاي بسيار مهم براي توزيع مجدد درآمدها و كاستن از شكاف طبقاتي است و در اين بين، ماليات مستقيم به خصوص ماليات بر درآمد، به دليل سهل‌الوصول بودن، بيشتر كانون توجه قرار گرفته است. اهميت ماليات‌ستاني از درآمد افراد، از نظر رويكردهاي مختلف درباره عدالت توزيعي، باعث هدايت اين بحث به سوي شناسايي ويژگي‌هاي ماليات بر درآمد بهينه با معيارهاي هنجاري متفاوت، در طول چهار دهه گذشته شده است. روش: بر اين اساس، اين مطالعه در پي آن است تا با به كار بردن روش حداكثر حداقل‌ها به عنوان معيار رفاه اجتماعي منتسب به رالز، به تحليل اين مسيله و برآورد نرخ موثر بهينه ماليات بر درآمد در اقتصاد ايران بپردازد. منظور از نرخ موثر ماليات بر درآمد، نسبت ماليات بر درآمد به درآمد ملي است. يافته‌ها: يافته‌هاي اين مطالعه كه با استفاده از داده‌هاي سال‌هاي 1350 تا 1387و روش خودرگرسيوني با وقفه گسترده (ARDL) و به دنبال آن بهينه‌يابي به دست آمده است، نشان مي‌دهد كه در ايران، نرخ موثر بهينه ماليات بر درآمد در كوتاه مدت برابر با 1/3 درصد و در بلند مدت برابر با 3/1 درصد است. بحث: براساس آنچه از برآورد نرخ موثر بهينه ماليات بر درآمد به دست آمده است، مي‌توان نتيجه گرفت كه اگر نرخ موثر ماليات بر درآمد برابر با نرخ‌هاي ذكر شده باشد و سپس، درآمد مالياتي حاصل شده به صورت يك‌جا و برابر، ميان تمام موديان مالياتي توزيع مجدد شود، باعث حداكثر شدن رفاه اجتماعي رالزي، به ترتيب در كوتاه‌مدت و بلندمدت مي‌شود.

Introduction: Tax as a resource of government revenue, is one of the most important devices to redistribute income and reduce the gap between the poor and the rich. Meanwhile, direct tax, exclusively income tax, is more considered than the other taxes for its simple accessibility. The importance of taxation from person income and in different viewpoints in distributive justice has led this discussion to the identification of optimal income tax features in last four decades. Method: It is tried in this paper to study the optimal income tax by adopting the Rawlsian social welfare criterion and estimate its rate in Iran by using ARDL approach for the period 1350-85. Findings: The findings of this study suggest that the effective optimal income tax rate in short-term (long-term) is 3.1% (1.26%) in Iran. Discussion: It is resulted that taxation by using the estimated rates on personsʹ income and then redistribution to all members of society leads to the maximization of social welfare in Iran.