مطالعه اثر منابع كودي نيتروژن بر عملكرد علوفه شبدر برسيم (L. Trifolium alexandrinum) در كشت مخلوط افزايشي با ريحان (L. Ocimum basilicum) در شرايط اقليمي كرج

The effect of different N fertilizer sources on forage yield of Berseem clover (Trifolium alexandrinum L.) in an additive intercropping system with basil (Ocimum basilicum L.) in Karaj climatic conditions

این آزمایش به منظور بررسی واكنش كشت مخلوط افزایشی شبدر برسیم (Trifolium alexandrinum L.) و ریحان (Ocimum basilicum L.) به سیستم‌های كوددهی در مزرعه آموزشی- پژوهشی پردیس كشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال زراعی1390 اجرا گردید. آزمایش به صورت كرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوك‌های كامل تصادفی در سه تكرار انجام شد.كرت‌های اصلی دربرگیرنده نوع كود در چهار سطح (شاهد، 100% كود شیمیایی نیتروژن، كود زیستی + 50% كود نیتروژن و كود زیستی) و كرت‌های فرعی دربرگیرنده تیمارهای كشت خالص ریحان با وجین، كشت خالص ریحان بدون وجین، كشت خالص شبدر با وجین، كشت خالص شبدر بدون وجین، كشت مخلوط شبدر برسیم100% + 100% ریحان، كشت مخلوط شبدر برسیم100% + 75% ریحان، كشت مخلوط شبدر برسیم 100% + 50% ریحان، كشت مخلوط شبدر برسیم 100% + 25% ریحان بودند. كود زیستی مورد استفاده شامل ازتوباكتر (Azotobacter sp.) + آزوسپیریلوم (Azosperilium sp.) + میكوریزا (Mycorrhiza sp.) + باسیلوس (Bacillus sp.) و ریزوبیوم (Rhizobium trefoli) بود. نتایج آزمایش نشان داد كه بیشترین عملكرد ریحان (4223 كیلوگرم در هكتار) از تیمار كشت خالص ریحان با وجین در سطح كود تلفیقی و بیشترین عملكرد شبدر (4833 كیلو‌گرم در هكتار) در تیمار كشت خالص شبدر با وجین در سطح كود شیمیایی 100% بدست آمد. بیشترین عملكرد علوفه كل ریحان + شبدر در دو چین (3/5983 كیلوگرم در هكتار) از تیمار كشت مخلوط شبدر برسیم + 75% ریحان و كشت‌ مخلوط شبدر برسیم + 50% ریحان در سطح كود تلفیقی نیتروژن و كمترین مقدار آن (6/1927 كیلوگرم در هكتار) در تیمار كشت خالص شبدر برسیم بدون وجین در سطح تیمار كود زیستی به دست آمد. محاسبه و ارزیابی نسبت برابری زمین و میزان رقابت نشان داد كه سیستم كشت شبدر برسیم + 75% ریحان و كشت مخلوط شبدر برسیم + 50% ریحان نسبت به سایر تیمار‌های كاشت برتری داشت، كه این مسئله برتری كشت مخلوط را نسبت به كشت خالص نشان داد. بر اساس نتایج این آزمایش به نظر می‌رسد كه استفاده از كودهای تلفیقی (كود زیستی+ 50% كود شیمیایی نیتروژن) می‌تواند جایگزین مناسبی برای كودهای شیمیایی نیتروژن باشد.

In order to study the effect of different N fertilizer on berseem forage in an intercropping with basil, this experiment was conducted in Research Farm of College of Agriculture, University of Tehran during growing season 2011. Experimental treatments were arranged as split plots based on a randomized complete block design with three replications. Different fertilizers consisted of control (no N fertilizer), 100% chemical fertilizer, biological fertilizer, and integrated fertilizer (biological fertilizer + 50% N fertilizer) were assigned to the main plots while different additive intercropping patterns of basil mono cropping (weed free), basil mono cropping (weed infested), berseem clover mono cropping (weed free), berseem clover mono cropping (weed contaminated), berseem clover + %25 basil, berseem clover + %50 basil, berseem clover + %75 basil, berseem clover + %100 basil were assigned to the sub plots. The biological fertilizer comprised of Rhizobium (Rhizobium trefoli) + Azotobacter (Azotobacter sp.) + Azosprilium (Azosprilium sp.) + Bacillus (Bacillus sp.) + Mycorrihza (Mycorrihza sp.). The results showed that the highest basil forage yield (two harvests) (4223 kg.ha-1) was obtained from basil mono cropping (weed free) treatment when received integrated fertilizer. The highest forage yield (4833 kg.ha-1) for berseem clover was obtained from clover mono cropping (weed free) at 100% chemical fertilizing treatment. The highest total forage yield (berseem clover + basil) (5983 kg.ha-1) was obtained from berseem clover + %50 basil and berseem clover + %75 basil at integrated N fertilizer treatment. The best Land Equivalent Ratio and Relative Competition ratio were obtained at berseem clover + %75 basil and berseem clover + %100 basil treatments. Our results suggested that integrated fertilizer could be considered as the best fertilizing system to substitute for chemical N fertilizer (Urea) in additive intercropping of berseem clover and basil.