آت اكولوژي، آنتي‌اكسيداني و اتنوفارماكولوژي اندام‌هاي مختلف گياه دارويي Punica granatum var. spinosaدر استان‌هاي گلستان و مازندران

Aut ecology, ethnopharmacology and Anti oxidant activity in different parts of Punica granatum L. extracts in Golestan and Mazandaran provinces

چكيده در اين تحقيق به‌منظور مقايسه مهمترين نيازهاي اكولوژيكي، اتنوفارماكولوژي و آنتي‌اكسيداني عصاره گياه انار (Punica granatum var. spinosa) در استان‌هاي گلستان و مازندران، هر يك از نمونه‌هاي برگ‌، گل‌، ميوه‌، دانه و پوست ميوه گياه در فاصله ارديبهشت تا آبان‌ماه 1392 به‌ترتيب از دو رويشگاه طبيعي واقع در استان گلستان (680 متري- راميان) و مازندران (جزيره ساحلي ميانكاله) جمع‌آوري و همزمان مهمترين اطلاعات طب سنتي در مورد اندام‌هاي مورد استفاده و فراورده‌هاي دارويي آن از مردم محلي بدست آمد. عصاره اتانولي نمونه‌ها به روش پركولاسيون تهيه و ارزيابي آنتي‌اكسيداني عصاره‌ها با استفاده از تست DPPH برحسب ميزان IC50 در مهار راديكالهاي آزاد انجام گرفت و نتايج در سطح (05/0P < ) ارزيابي گرديد. نتايج نشان داد رويشگاه كوهستاني راميان (680 متر) در استان گلستان با اقليم نيمه مرطوب سرد‌، بارش سالانه 827/35 ميليمتر، متوسط حرارت سالانه 12/74 درجه سانتي‌گراد و درخاك‌هايي با هوموس فراوان‌، در حالي كه در رويشگاه ميانكاله مازندران (15 متر) با اقليم گرم و مرطوب‌، متوسط بارندگي سالانه 552/7 ميلي‌متر، دماي متوسط سالانه 11/6 درجه سانتي‌گراد داراي بافت خاك ماسه- لومي مي‌باشد و يك تاخير يك ماهه در زمان گلدهي گياه در رويشگاه مازندران نسبت به گلستان وجود دارد و اينكه در طب سنتي هر دو استان از فراورده‌هاي انار وحشي به‌صورت منفرد يا تركيبي با ساير گياهان دارويي در درمان اسهال، دفع كرم و انگل، كاهش فشارخون، تنظيم ضربان قلب، درمان عفونت‌هاي انگلي، ديابت‌، كم كاري تيروييد و التهاب پروستات استفاده مي‌شود. نتايج آزمايشگاهي نيز نشان داد كه به‌ترتيب عصاره‌هاي پوست‌، دانه و برگ گياه از قدرت بيشتري در مهار راديكال آزاد برخوردار بودند ولي بالاترين ميزان عملكرد آنتي‌اكسيداني مربوط به عصاره پوست ميوه انار در رويشگاه استان گلستان (?g/ml‎ 2.17‎±‎0.1 IC50=) گزارش گرديد و اينكه عصاره گلها از كمترين ميزان عملكرد آنتي اكسيداني مخصوصا در استان مازندران برخوردار بودند و اين يافته‌ها در تاييد مصارف بيشتر دانه‌هاي انار در مناطق كوهستاني قابل بحث است. واژگان كليدي: اتنوفارماكولوژي‌، آنتي‌اكسيدان‌، انار‌، (Punica granatum var. spinosa‌)‌، اوت اكولوژي، استان‌هاي گلستان و مازندران

In this research due to comparative of ecological requirements, ethno pharmacology and anti oxidant activity in different parts of Punica granatum L. in Golestan and Mazandaran province, the plant parts (leave, flower, fruit, seed and fruit pulp) were collected from two natural habitats of Punica in Golestan province (Ramian mountain-680m) and Mazandaran (Miankaleh-15m) in May to November 2013 and in many field observation all traditional data about plant parts and their uses in traditional treatment were obtained by rural people of these regions. Ethanolic extracts were obtained by percolation method and their anti oxidant activity were evaluated by DPPH test against free radicals of DPPH (P < 0.05). Ecological data showed that Ramian mountain in Golestan province (680m) have semi cold climate , annual precipitation 35.82 mm, annual temperature 74,12 ?C in soil with high humus, while in Mazandaran province (15m) with warm temperate climate, 552.7mm rain and 11.6 C in sandy loam soil. Laboratory data showed that the extract of pulp, fruit and leaves of plant have more antioxidant activity against DPPH free radical with high IC50= 2.17‎±‎0.1 ?g/ml, respectively ,especially in Golestan province but flower extracts in both region has lowest antioxidant activity and finally these results were confirmed of traditional uses of Punica granatum seeds especially in Mountainous regions and in both province, it has been used by the rural healers as strong anti infection, sedative, heart tonic and anti inflammation to treatment of gastro intestinal infection, hypertension, palpitation, diabetes, hypo thyroid and prostate