بررسي اثر فاكتورهاي محيطي روي مواد موثره گرز خشخاش سياه Lindl.) (Papaver bracteatum در مراتع كوهستاني رينه استان مازندران

Study on the effect of environmental factors on active components of Papaver bracteatum Lindl. capsule in mountain rangelands of Rineh, Mazandaran Province

چكيده اين تحقيق با هدف شناسايي مواد موثره كپسول گياه Lindl. Papaver bracteatum تيره خشخاش (Papaveraceae) و تعيين اثر شيب، ارتفاع و خاك بر كميت و كيفيت آن مواد در كوهستان رينه مازندران انجام گرفت. بدين‌منظور گرزهاي 50 پايه از اين گياه در دو مرحله قبل از تكامل و بعد از تكامل گرز از دو شيب 10-4 درصد و بيشتر از 40 درصد ارتفاعات 2500-2400 و 3000-2900 متر از سطح دريا به همراه نمونه خاك جمع‌آوري و برداشت گرديد. آناليز مواد موثره به روش كروماتوگرافي لايه نازك، بافت خاك به روش هيدرومتري، اسيديته با pH متر و هدايت‌الكتريكي با EC سنج اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه مقادير شاخصه‌هاي اصلي خاك در دو ارتفاع مختلف و دو شيب متفاوت اختلاف معني دار ندارند (05/0P < ). آلكالوييدهاي شاخص در گرز، مانند تبايين كه ضد اعتيا د است و پاپاورين به ترتيب 95/0 و 01/1 درصد مي باشند. بيشترين ميزان مواد موثره در مرحله قبل از تكامل گرز، در شيب زياد (بيش از 40 درصد) ارتفاعات پاييني (2500-2400 متر) توليد شده است. واژگان كليدي: Lindl. Papaver bracteatum، تبايين، گرز، شيب دامنه، ارتفاع از سطح دريا، مراتع ييلاقي

The aim of this study was to identify the various active compounds present in the capsule of Papaver bracteatum Lindl. belongs to Papaveracaae family and to determine the effect of slope, altitude and soil on these compoundsʹ level. To do this, the capsules of 50 plants were collected at before and after capsule maturity stages, in two slopes of 4-10 and > 40% and altitudes of 2400-2500 and 2900-3000 m, and soil samples were collected as well. The percentage of active substances was measured by of TLC method, soil texture by hydrometric method, acidity by pH meter and electrical conduction by EC meter. Results showed that soil indices values in both altitudes and slopes did not significantly differ (P < 0.05). Typical alkaloids of capsule, like thebaine, that is anti-addiction, and papaverine, were 0.95% and 1.01%, respectively. The greatest amount of active compounds of capsule was produced on before maturity stage in the higher slope ( > 40%) and lower altitude (2400-2500 m).