تاثير مصرف توام نيتروژن و فسفر بر جذب نيتروژن و فسفر و پتاسيم در گياه برنج در شرايط غرقاب دايم و غير غرقاب

Effects of Combined Application of Nitrogen and Phosphorus on their, and as well on Potassium Uptake by Rice Plant under Flooded vs. Non-flooded Conditions

برنج از محصولات استراتژيك در ايران است و كمبود آب مهم‌ترين تنش غير زيستي محدودكننده عملكرد آن به‌شمار مي‌رود. در اين تحقيق تاثير رقم برنج، رژيم رطوبتي، و سطوح نيتروژن و فسفر بر جذب نيتروژن و فسفر و پتاسيم به‌وسيله گياه برنج در شرايط گلخانه‌اي بررسي شد. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام گرفت. فاكتورها شامل دو رقم برنج (هاشمي و علي كاظمي)، دو سطح رطوبت (غرقاب دايم و اشباع متناوب)، سه سطح نيتروژن از منبع اوره (0 و 75 و 150 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك)، و سه سطح فسفر از منبع منوكلسيم فسفات (0 و 25 و 50 ميلي‌گرم بر كيلوگرم خاك) بودند. بعد از 90 روز گياهان برداشت‌ شدند و غلظت و مقدار جذب نيتروژن و فسفر و پتاسيم در ريشه و بخش هوايي آن‌ها اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد غلظت پتاسيم بخش هوايي و ريشه، فاكتور انتقال نيتروژن، و مقدار جذب پتاسيم بخش هوايي در رقم علي كاظمي به‌طور معنا‌داري (P < 0.05) بيشتر از هاشمي است و غلظت فسفر ريشه، فاكتور انتقال فسفر، و مقدار جذب فسفر ريشه در رقم هاشمي به‌طور معنا‌داري بيشتر از علي كاظمي است. همچنين غلظت فسفر بخش هوايي و ريشه، غلظت پتاسيم بخش هوايي، مقدار جذب نيتروژن بخش هوايي، و مقدار جذب فسفر و پتاسيم بخش هوايي و ريشه در شرايط رطوبتي غرقاب دايم به‌طور معنا‌داري بيشتر از اشباع متناوب بود. اثر متقابل نيتروژن و فسفر نيز بر غلظت نيتروژن و پتاسيم بخش هوايي و ريشه، غلظت فسفر ريشه، فاكتور انتقال نيتروژن و فسفر، مقدار جذب نيتروژن، فسفر، و پتاسيم بخش هوايي و ريشه معنا‌دار بود.

Rice (Oryza sativa L.) is one of the Iranʹs most strategic crops with water shortage as the most important abiotic stress limiting its yield. In the present research the effects of: variety, water regime, Nitrogen (N) and Phosphorus (P) levels on N, P and K uptake were studied under greenhouse conditions. The experiment design was a factorial one based upon a randomized complete blocks of three replications. The factors included two varieties of rice (Hashemi and Ali Kazemi), two water regimes (flooded vs. periodic saturation), three nitrogen levels as urea (0, 75, 150 mg kg-1) and three P levels as mono calcium phosphate (0, 25, 50 mg kg-1). After 90 days past of growth period, plants were harvested, and total content as well as concentration of N, P, and K in shoot and root determined. The results revealed that K concentrations in shoot and root, K content in shoot and N translocation factor in Ali Kazemi were greater than those in Hashemi variety. But P concentration in root, P translocation factor and P content of the root (in Hashemi) became higher that those in Ali Kazemi variety. P concentration in shoot and root, shoot K concentration, N content of shoot, P and K contents of the shoot and root (under flooded conditions) were significantly (P < 0.01) higher that those under periodic saturation conditions. Interaction between N and P led to significant effects on N and K concentrations in shoot and root, P concentration in root, N and P translocation factors, and as well on N, P and K contents of the shoot and root.