تاثير اقليم بر رويش سالانه اوري (Quercus macranthera Fisch. et Mey.) در حد فوقاني جنگل‌هاي هيركاني

The effect of climate on tree-ring chronologies of Oak (Quercus macranthera) on tree line of Hyrcanian forest

درختان قادرند تاثيرات طولاني‌مدت شرايط اقليمي را در حلقه‌هاي رويش خود ثبت نمايند. امروزه مطالعات روي روند اقليمي گذشته و برآورد آن در آينده از ضروريات مي‌باشد. از آن‌جايي‌كه عامل محدودكننده رشد درختان در حد فوقاني جنگل‌ها اقليم مي‌باشد و از طرفي به‌دليل كندرشدي گونه اوري، در اين پژوهش تاثير متغيرهاي اقليمي بارندگي و دما بر رويش قطري ساليانه اوري در دارمرز در دامنه شمالي البرز مورد مطالعه قرار گرفت. به اين منظور از 12 پايه درخت اوري نمونه‌هاي رويشي استخراج و پهناي دواير ساليانه به‌وسيله ابزارها و برنامه‌هاي موجود اندازه‌گيري شد. تاريخ‌گذاري و تطبيق بين نمونه‌ها انجام و مقدار بيشينه و كمينه مقدار درصد تطابق در بين نمونه‌ها به‌ترتيب 62 و 52 به‌دست آمد. ميانگين مقادير پهناي دواير ساليانه استاندارد و شاخص اوري نيز محاسبه و كرونولوژي اصلي به طول 276 (2010-1734 ميلادي) سال تعيين شد. نتايج ضريب حساسيت، سيگنال معرف جمعيت آماري، نسبت سيگنال به ناهنجاري را به‌ترتيب 24/0، 85/0 و 15/6 نشان داد. رابطه رويش و اقليم با استفاده از روش تابع پاسخ معلوم ساخت كه دماي هواي مارس (اوايل شروع فصل رشد) و جولاي (اواسط فصل رشد) مهم‌ترين عامل اقليمي تاثيرگذار بر رشد قطري اوري در دارمرز است. بررسي سال‌هاي شاخص نيز معلوم ساخت كه حداقل فاصله زماني وقوع احتمالي رويدادهاي منفي اقليمي 2 سال و حداكثر 8 سال در منطقه مي‌باشد. نتيجه نهايي اين پژوهش نشان داد كه دوره‌هاي ترسالي و خشك‌سالي احتمالي به طول 2 و 3 سال مي‌باشد. بنابراين مي‌توان از آن در مديريت بحران‌هاي طبيعي و خشك‌سالي‌ها در آينده و همچنين در مديريت و برنامه‌ريزي جنگل و پرورش آن استفاده نمود.

Trees with high mortality, can record environmental changes on their annual ring widths. Therefore, at this study we focused on effect of climate variables (precipitation and temperature) on annual growth of oak in the north of Iran. At recent study, samples supplied from 12 old oak trees. Tree ring widths are measuring by LINTAB measurement table. Cross-dating was done between cores samples and maximum and minimum GLK rate obtained as a 62 and 52, respectively. After recording of tree ring widths, tree ring series standardized with using ARSTAN program. We supplied a chronology for Quercus macranthera with 276 (1734-2010) year. Statistical analysis show that sensitive, Signal-to-noise, Expressed Population Signal are 0.24, 0.85 and 6.15 respectively. Climate and growth analysis was done by using Response Function and results show that March and July Temperature are negative effect on tree ring growth. Investigate of pointer years indicated time interval negative event years are minimum 2 years and maximum 8 years. Length of wet and dry years probably occurred in region are 2 or 3 years. Results of this study are useful for management of drought years at futures and applied for forest and reforestation management in the region.