انواع هوموس و مهم‌ترين عوامل موثر بر تغييرات آن در راشستان‌هاي آميخته (مطالعه موردي: جنگل شصت‌كلاته گرگان)

Humus forms and the most important factors affecting its changes in mixed beech forest (Case Study: Shast Kalate forest of Gorgan)

اين پژوهش با هدف بررسي انواع مختلف هوموس و تعيين مهم‌ترين عوامل موثر بر تغييرات آن در راشستان‌هاي آميخته‌ جنگل آموزشي و پژوهشي شصت‌كلاته انجام گرديد. به اين منظور تعداد 32 حفره با مساحت‌هاي متفاوت در پارسل 32 انتخاب شدند. در هر حفره 5 نيم‌رخ هوموس حفر گرديد. سپس به فاصله 20 متر از حاشيه حفره نيز 5 نيم‌رخ هوموس به همان روشي كه در داخل حفره بيان شد، حفر گرديد. آن‌گاه نوع هوموس با استفاده از روش طبقه‌بندي مورفولوژيكي تعيين شد. نتايج به‌دست آمده نشان داد كه در مجموع 9 نوع مختلف هوموس در منطقه مورد مطالعه مشاهده گرديد. رده مول با فراواني 6/70 درصد و زير رده ديسمول با فراواني 8/37 درصد در منطقه مورد مطالعه غالبيت دارند. در حفرات متوسط ضخامت افق‌هاي لايه مواد آلي از L به H به‌ترتيب 7/1، 3/0 و 1/0 سانتي‌متر بود. اين مقدار در زير تاج پوشش از L به H به‌ترتيب 3/2، 9/0 و 48/0 سانتي‌متر بود. بين انواع مختلف هوموس در زير تاج پوشش با انواع هوموس در درون حفرات از نظر آماري اختلاف معني‌داري مشاهده گرديد. وسعت حفره و شكل زمين از جمله عوامل موثر بر نوع هوموس بودند. ضمن اين‌كه متوسط زي‌توده لايه مواد آلي در حفره‌ها 486 و در زيرتاج پوشش 686 گرم در مترمربع بود. نتايج به‌دست آمده مي‌تواند به‌عنوان يك الگو در پيش‌بيني اثرات اجراي شيوه‌هاي نزديك به طبيعت بر ويژگي‌هاي هوموس جنگلي در نظر گرفته شد.

This study aimed to investigate the Humus forms and the most important factors affecting its changes in mixed beech forest in Shast Kalate (Dr. Bahram Nia) experimental forest. Therefore 32 gaps with different sizes have been selected in parcel 32 parcel. In each gap 5 humus profiles were considered. The same soil sampling strategy was used in an understory point 20 meters far from gap edge. Then humus form of each profile was determined based on morphological method. Results showed that totally 9 different humus forms were observed in the study area. Mull order with frequency of 70.6% and suborder of dysmull with the frequency of 37.8% were dominant in the study area. The average thicknesses of organic horizons in gaps were 1.7, 0.3 and 0.1 cm and in understory 2.3, 0.9 and 0.48 cm for L, F and H respectively. There was a statistically significant difference between humus forms in gaps and in understory. Also gap size and land form significantly affected the humus. The average of holorganic horizon biomass in gaps was 486 and in understory was 686 gr/m2. The results can be considered as a pattern in prediction of close-to-nature silvicultural system effects on forest humus form state.