رونديابي تغييرات نياز آبي گياه مرجع و متغيرهاي هواشناختي مرتبط با آن در آذربايجان شرقي

Trending Changes of the Reference Crop Water Requirement and its Associated Meteorological Variables in East Azerbaijan

در اين مطالعه به منظور بررسي روند تغيير در نياز آبي گياه به مثابه جلوه‌ا‌ي از تغيير آب و هواي استان آذربايجان شرقي، با اتخاذ تبخير ـ تعرق گياه مرجع به روش فايو ـ پنمن ـ مونتيس و 15 متغير مرتبط با آن، اين مهم با استفاده از روش‌هاي ناپارامتري اسپيرمن، من ـ كندال و تخمين‌گر شيب سن در 12 سري ماهانه و يك سري سالانه مورد كنكاش قرار گرفت. نتايج حاصل از آماره‌هاي اين دو آزمون حاكي از آن است كه از لحاظ معناداري روند پديده ذيربط، ايستگاه‌هاي مورد بررسي در دو خوشه جداگانه قرار مي‌گيرند. به طوري كه خوشه اول شامل ايستگاه‌هاي تبريز و مراغه بوده كه در تمامي سري‌هاي زماني آنها، به جز سري زماني آوريل تبريز، مابقي سري‌ها داراي روند معنادار افزايشي در سطوح 95% و 99% اطمينان هستند. خوشه دوم شامل ايستگاه‌هاي اهر، سراب، ميانه و جلفا است كه پديده مذكور به طور مشترك فقط در سري زماني مارس داراي روند معنادار از نوع افزايشي در همان سطوح اعتماد است. از سويي، نتايج ناشي از آزمون ساير متغيرها، مبين آن است كه به‌رغم آنكه در برخي از سري‌هاي زماني هيچ يك از متغيرهاي هواشناختي روند معناداري نداشتند، اما تبخير ـ تعرق گياه مرجع به دليل متاثر شدن از تركيب و اثر متقابل آنها، داراي روند معناداري بوده است. در نهايت بايد اذعان نمود كه جهت بررسي تغيير در آب و هواي هر منطقه تنها نبايد به متغيرهاي اصلي جو اتكا كرد چه بسا علي‌رغم معنادار نبودن آنها، ممكن است متغيرهاي منبعث از آنها روند معناداري را بيان دارند.

In this study, in order to analyze the changes trend of the crop water requirement as the aspect of climate change in East Azerbaijan, we have adopted FAO Penman- Monteith reference crop evapotranspiration and 15 variables associated with it. By using nonparametric methods of Spearman, Man- Kendall and Sen’s Estimator in twelve monthly and annual series for each station, the trends have been explored. The results of these two test statistics indicate that the significance of the respective phenomenon is being studied in two separate clusters. The first cluster consists of Tabriz and Maragheh stations the entire time series, the time series exceptions of April in Tabriz, the rest of the series with the significant increase in confidence levels are 95% and 99%. The second cluster consists of Ahar, Sarab, Mianeh and Julfa stations that mentioned phenomenon of jointly in the time series in March with a significant increase in the same levels of trust. Also the test results from other variables show that despite a series of meteorological variables, no significant trends were, but due to the influence of the reference crop evapotranspiration and the significant impact it has on the superposition. Finally, we should acknowledge that the study of climate change in the region, is not just dependent on the climate variables and could be caused by other variables too.