تعريف و پهنه‌بندي يك شاخص تلفيقي در محيط ساج بر اساس غلظت قابل جذب عناصر كم‌مصرف مس، روي، منگنز و آهن در خاك دشت بروجن-فرادنبه

Definition and Mapping of an Integrated Micronutrient Deficiency Index Based on Phytoavailable Cu, Zn, Mn and Fe Soil Concentrations in the Boroujen–Faradonbeh Plain

دشت بروجن-فرادنبه يكي از دشت هاي مهم كشاورزي استان چهارمحال است. پساب تصفيه‌خانه‌ي بروجن در فصل زراعي به مصرف آبياري مزارع بخش شرقي دشت مي‌رسد. هدف از انجام اين تحقيق تهيه‌ي يك نقشه‌ي تلفيقي كمبود براساس غلظت قابل جذب عناصر كم‌مصرف در خاك اين دشت و بررسي انعكاس كلي اثر كاربرد پساب در نقشه بود. تعداد 180 نمونه‌ي خاك از عمق 0 تا 30 سانتي‌متري نقاط مختلف اراضي زراعي و مرتعي دشت 2340 هكتاري برداشت و غلظت قابل جذب مس، روي، منگنز و آهن در نمونه‌ها اندازه‌گيري شد. پس از واريوگرافي و تعيين مناسب ترين روش برآورد مكاني نقشه ي هر عنصر ترسيم شد. به منظور تهيه‌ي نقشه‌ي تلفيقي، ابتدا نقشه ي هر عنصر نرمال شده و بر اساس آن ها نقشه هاي رتبه به دست آمدند. با استخراج وزن هر عنصر از نقشه رتبه آن نقشه ي شاخص تلفيقي تهيه شد. بر اساس نقشه‌ها، غلظت قابل جذب عناصر كم‏مصرف مس، روي و آهن از سمت غربي دشت به سمت قسمت‌هاي مركزي و شرق دشت افزايش داشت. اين روند به كاربرد پساب در بخش شرقي نسبت داده شد. تغييرات غلظت قابل جذب منگنر در دشت فاقد روند مشخصي بود اما كمترين غلظت اين عنصر هم در بخش غربي دشت ديده شد. نقشه تلفيقي داراي ميانگين 5/85 درصد بود كه نشانگر فقر شديد خاك از عناصر كم‌مصرف بود به طوري كه در نقشه ي تلفيقي حدود 34 درصد از مساحت دشت فقر شديد عناصر كم‏مصرف را نشان مي دهد. كاربرد پساب كمبود كلي عناصر كم‏مصرف را 4 درصد كاهش داده است. در تحليل حساسيت شاخص تلفيقي به حذف عنصر روي حساسيت زيادي نشان داد. بنابراين، در اين دشت، روي بايد با دقت و تكرار بيشتري پاييده شود.

Boroujen–Fradonbeh plain is one of the nine main agricultural hubs of Charmahal Provine. The aim of this study was to define and map a deficiency index of soil micronutrients and the effect of wastewater application on it. For this, 200 surface soil (0-30 cm) samples were randomly collected and plant available concentrations of copper, zinc, iron, and manganese were determined. After variography and determining the most suitable spatial estimation method, maps of each micronutrient was drawn, normalized, and ranked. An integrated deficiency map was then constructed using the weights from rank maps. According to the maps of copper, zinc and iron, the available concentrations increased from west to east of the plain. This increase was attributed to the wastewater irrigation. The mean value of the integrated map, namely 85.5, indicated the seroius soil deficiency of micronutrients in this plain where 34% of the area was showing severe deficiency. Wastewater application has increased the overall availability of micronutrients by 4%. Sensivity analysis indicated that the map was most sensitive to zinc. Therefore, zinc concentration must be monitored with more precision and frequency across the plain.