تنوع ريختي بذر در تعدادي از گونه‌هاي Silene (Caryophyllaceae) در ايران و اهميت تاكسونوميكي آن

Seed morphology diversity in the certain Silene species (Caryophyllaceae) from Iran and its taxonomical significance

تنوع ريختي بذر 16 گونه از جنس Silene و يك گونه از جنس Vaccaria با ميكروسكوپ الكتروني نگاره به منظور ارزيابي اهميت تاكسونوميك آن با جمع‌آوري بذرهاي رسيده از رويشگاه‌هاي طبيعي در ايران مطالعه شد. 15 صفت كيفي و كمّي بذر از روي ريزنگارهاي الكتروني (SEM) اندازه‌گيري شدند. شكل كلي بذرها در 69 درصد از گونه‌ها كليوي و در ساير گونه‌ها، كليوي نامتقارن، كليوي-گرد و كروي بود. ابعاد بذر از 56/0×83/0 ميلي‌متر در S. araratica تا 02/1×1/2 ميلي‌متر در S. swertiifolia متغير بود. سطح جانبي بذر در 7/64 درصد گونه‌هاي مطالعه شده مقعر، 4/29 درصد به صورت مسطح و 9/5 درصد محدب بود. گونه هاي مطالعه شده اختلاف‌هاي قابل توجهي در ويژگي سلول‌هاي پوسته بذر نظير: ابعاد، شكل، حاشيه و نوع تزيينات نشان دادند. كليد شناسايي بر اساس ويژگي‌هاي ريختي بذر ارايه شده است. بر اساس نتايج پژوهش حاضر، ويژگي‌هاي ريختي بذر در تفكيك جنس‌ها و گونه‌ها مفيد است.

Abstract In this study, morphological seed diversity of 16 species of the genus Silene and Vaccaria hispanica was examined to survey the taxonomic significance by using Scanning Electron Microscopy (SEM). The matured seeds of the species were collected from natural habitats in Iran. Fifteen qualitative and quantitative characters were measured based on SEM photographs. The shape of seeds was reniform in the 69 percent of species and the rest was asymmetry reniform, circular reniform and spherical. The dimension of seeds varied from 0.56×0.83 mm in S. araratica to 1.02×2.1 mm in S. swertiifolia. The lateral surfaces of 64.7 percent of the species studied were concave and the other species have flat or convex surface. The species studied have showed noteworthy diversity in seed coat cells features such as the dimension, the shape, the anticlinal walls and the sculpturing. An identification key was represented. According to the results, seed morphology features possessed taxonomic significance at the genus and species level. Key words: Iran, Seed coat cell, SEM, Silene