بررسي ساختار جوامع و تركيب گونه اي علف هاي هرز در مزارع گندم آبي (Triticum aestivum L.) استان خراسان جنوبي

Survey of composition and abundance of weeds in irrigated wheat (Triticum aestivum L.) fields in South Khorasan province

به منظور بررسي تراكم و غالبيت علف هاي هرز مزارع گندم آبي (L. Triticum aestivum) استان خراسان جنوبي مطالعه اي در سال زراعي 1389 انجام گرفت. در مجموع تعداد 240 مزرعه از هشت شهرستان در سطح استان انتخاب شد. در اين مزارع تعداد 56 گونه علف هرز از 16 خانواده گياهي شناسايي شد. خانواده‌هاي گندميان،كاسني، شب بوييان و چغندريان به ترتيب با 15 (79/26 درصد)، نه (7/16 درصد)، شش (71/10) و شش گونه (71/10) به ترتيب بيشترين تعداد گونه‌هاي علف هرز مزارع گندم را تشكيل دادند. بيشترين فراواني گونه ها متعلق به خانواده گندميان بود. در بين گونه هاي خانواده ي كاسني، علف هرز بومادران (Achilla biberstinii L.) با 38/37 درصد، در خانواده ي شب بوييان علف هرز ازمك (Cardaria draba L.) با 31/28 درصد و در خانواده ي چغندريان، علف هرز سلمه (Chenopodium album L.) با 47/37 درصد بيشترين فراواني را دارا بودند. از نظر تراكم (تعداد بوته در متر مربع) علف هاي هرز ازمك، سلمه، تلخه (Acroptilon repense L.)، خارشتر (Alhagi pseudalhagi L.) و هفت بند (Polygonum aviculare L.) به ترتيب با 38/1، 31/1، 29/1، 27/1 و 04/1 بوته در متر مربع بيشترين ميانگين تراكم را در بين علف هاي هرز به خود اختصاص دادند. از نظر شاخص وفور، علف هاي هرز خارشتر، سلمه و بومادران به ترتيب به عنوان علف هاي هرز غالب شناسايي شدند. شهرستان قاينات با 29 گونه و بيرجند با 13 گونه به ترتيب بيشترين و كم ترين غناي گونه اي را داشتند.

The present study was conducted to quantify the density and abundance of weeds in wheat fields of South Khorasan province during 2010 and 56 species of weed form 16 plant families were identified in 240 farms of eight towns around this province. The most families in number of species were pertaining to Poaceae, Asteraceae and Chenopodiaceae with 15 (26.79%), nine (16.7%), six (10.71%) and six (10.71%) species, respectively. The most frequencies were related to yarrow (Achilla biberstinii L.) by 37.38% from the Asteraceae family, hoary cress (Cardaria draba L. (form Bressicaseae family by 28.3% and common lambsquarters (Chenopodium album L.) from Chenopodiaseae family by 37.47%. Hoary cress, common lambs quarters, bermuda grass (Cynodon dactylon L.), camelthorn and prostrate knotweed (Polygonum aviculare L.) were allocated the highest average density of the weeds with 1.38, 1.31, 1.29, 1.27 and 1.04 plant.m-2, respectively. The most abundant of weeds were camelthorn, common lambsquarters and yarrow. The highest and the lowest diversity were related to Qaen city with 29 species and Birjand City with 13 Species, respectively.