واكنش هاي فيزيولوژيكي رازيانه L.) (Foeniculum vulgare به محدوديت آب

Physiological responses of fennel (Foeniculum vulgare L.) to water limitation

بررسي واكنش هاي فيزيولوژيكي توده هاي بومي رازيانه L.) (Foeniculum vulgare به تنش خشكي مي تواند به شناسايي مكانيسم هاي موثر در مقاومت به خشكي و نيز انتخاب بهترين توده بومي براي كاشت در مناطق كم باران ايران كمك كند. در اين راستا، آزمايش طي سال هاي زراعي 89 - 1388 و 90- 1389 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز و در قالب طرح كرت هاي خرد شده بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار به اجرا در آمد كه در آن چهار رژيم آبيارى بر اساس ميزان تبخير از تشتك تبخير كلاس A (آبياري بعد از 60، 90، 120 و 150 ميلي متر) در كرت هاى اصلي و سه توده بومي رازيانه (توده بومي همدان از ايران و دو توده ازمير و گازي آنتپ از تركيه) در كرت هاى فرعي قرار گرفتند. در هر دو سال آزمايش صفاتي از قبيل پرولين، قندهاي محلول، كلروفيل، ميزان نسبي آب برگ و پتانسيل آب برگ در شروع مرحله گلدهي اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه سطوح مختلف تيمارهاي آبياري بر تمام صفات مورد مطالعه اثر معني داري داشته است. با افزايش سطح آبياري از 60 ميلي متر به 150 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير به ترتيب غلظت كلرفيل a و b، محتواي نسبي آب برگ و پتانسيل آب برگ 30، 24، 27 و 41 درصد كاهش يافت و بر غلظت پرولين و قندهاي محلول برگ 41 و 23 درصد افزوده شد. توده هاي بومي ازمير و همدان در مقايسه با توده گازي آنتپ از نظر صفات فوق تحمل بهتري به تاخير درآبياري نشان دادند. بنابراين، گياه رازيانه به عنوان يك واكنش در برابر كم آبي براي حفظ وضعيت آبي خود، هم قندهاي محلول و هم مقدار پرولين خود را افزايش داده تا از طريق مكانيسم تنظيم اسمزي تا حدودي با خشكي مقابله كند.

Two field experiments were conducted at the Research Farm of the Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Iran during 2009-2010 and 2010-2011, to evaluate the response of fennel (Foeniculum vulgare L.) landraces to limited irrigation. Experiments were arranged as split plot based on randomized complete block design in three replications with irrigation treatments (Irrigation after 60, 90, 120 and 150 mm evaporation from class A pan) in main plots and landraces (Hamdan, Ezmir and Gaziantep) in subplots. Chlorophyll a, Chlorophyll b and Proline contents, soluble carbohydrates, relative water content and leaf water potential of fennel were recorded at flowering stage. The results showed that the all traits of fennel were significantly affected by limited irrigation. Chlorophyll a, chlorophyll b, relative water content and leaf water potential decreased by 30, 24, 27 and 41%, but proline and soluble carbohydrate increased by 41 and 23%, respectively, due to water deficit. Ezmir and Hamdan were more drought tolerant than Gaziantep land race. Therefore, fennel plant uses osmoregulation by increasing proline and soluble carbohydrate in order to tolerate water limitation.