تأثير تلقيح با قارچ ميكوريزا بر ميزان استقرار نشاء و برخي خصوصيات مورفولوژيكي- رشدي يونجه (Medicago sativa L.) در مرتع بهاركيش قوچان

Effect of mycorrhizal inoculation on seedlings establishment and morphological parameters of alfalfa (Medicago sativa L.) in rangeland of Bahar Kish Quchan

مهم ترین و حساس ترین مرحله در اصلاح بیولوژیك اراضی مرتعی، استقرار اولیه نشاء گیاهان در طبیعت است كه به دلیل شرایط نامساعد محیط در مناطق خشك و نیمه خشك اغلب با شكست مواجه می شود. استفاده از تكنولوژی های نوین و برهمكنش گیاهان با سایر موجودات ممكن است بر استقرار گیاهان در طبیعت كمك كند. هدف این تحقیق بررسی امكان افزایش درصد استقرار و سرعت رشد نشاء های گیاه یونجه (Medicago sativa L.) تلقیح شده با قارچ میكوریزا آربوسكولار در مرتع بهاركیش قوچان بود. بدین منظور بذر های یونجه ابتدا به مدت 20 روز در شرایط گلخانه (سینی های نشاء) كشت و سپس با دوگونه میكوریزا آربوسكولار Glomus mosseae و G. intraradices تلقیح و به گلدان های كاغذی منتقل گردید و پس از یك ماه گلدان ها به مرتع منتقل شد و به صورت طرح آزمایشی كرت های خرد شده بر پایه طرح بلوك های كامل تصادفی با سه تكرار و در مساحتی حدود 3600 مترمربع كشت شد. نتایج نشان داد كه میانگین درصد كلونیزه شدن ریشه گیاه یونجه با گونه mosseae G. حدود 7/62 درصد و با میكوریزا G. intraradices حدود 72 درصد بود. همزیستی قارچ میكوریزا بطور معنی داری سبب افزایش درصد استقرار در ابتدای و انتهای فصل رویش شد. تأثیر گونه G. intraradices بر استقرار گیاه یونجه بیشتر بود. علاوه بر این، همزیستی با این گونه سبب افزایش وزن خشك برگ، وزن خشك كل گیاه، وزن خشك ساقه، وزن خشك ریشه و نسبت وزن خشك اندام هوایی به وزن خشك ریشه شد، در حالی كه همزیستی با mosseae .G سبب كاهش برخی از این صفات شد یا این كه اثری نداشت. بنابراین، بر اساس نتایج این تحقیق قارچ هایG. intraradices را می توان به عنوان یك كود زیستی در افزایش تولید علوفه و استقرار اولیه گیاه یونجه در سطح مراتع نیمه خشك و منطقه بهاركیش قوچان توصیه نمود.

Plant establishment is the most critical stage in biological renovation of rangelands. The processes which normally fails, due to the harsh conditions in the arid and semiarid environments. New technologies may be used to overcome this problem. The purpose of the present study was to investigate the possibility of enhancing seedling establishment and growth rate of alfalfa (Medicago sativa L.) under natural habitats by inoculation with mycorrhiza species. Seeds of alfalfa were sown under greenhouse for 20 days and inculcated with two species of Glomus intraradices and G. mosseae. After 30 days seedlings were transplanted the rangeland as sub plots as split plot based on RCBD (Randomized complete block design) were evaluated with three replication. Root colonization percent with G. mosseae was 62/7 % and with of G . intraradices was 72%. Mycorrhozal inoculation increased establishment of alfalfa at the early and late growth stages, with stronger effects of G. intraradices than G. mosseae. Furthermore leaf and root dry matter, total dry matter and the shoot/root, was increased as a result of G. intraradices, compared with G. mosseae inoculation. In conclusions, G. intraradices can be used as a biological fertilizer for establishment of alfalfa in semiarid rangeland of Bahar Kish, Quchan.