نبرد فرم‌ها (مطالعه تطبيقي در برخي از نظام‌هاي حقوقي ملي و اسناد بين‌المللي)

Battle of the Forms; (Comparative Study on Some of National Legal Systems and International Instruments)

نبرد فرم‌ها به وضعيتي اطلاق مي‌‌شود كه در آن، يك طرف ايجابي را بر مبناي شرايط استاندارد تجاري خود براي ديگري مي‌فرستد ويا در اثناي مذاكرات به فرمي كه حاوي شرايط عمومي وي است ارجاع مي‌دهد و طرف ديگر، به جاي اين‌كه به طور صريح شرايط مندرج در فرم فرستاده شده را بپذيرد، ترجيح مي‌دهد فرمي را كه حاوي شرايط عمومي‌ خودش روي آن نوشته شده است براي ايجاب‌‌كننده اول بفرستد يا در اثناي مذاكرات به فرم حاوي شرايط عمومي خود ارجاع دهد. بعد از اين، طرفين بدون روشن كردن اين مساله كه شرايط كدام فرم بر قرارداد حاكم است، به اجراي قرارداد مي‌پردازند. در نظام‌هاي حقوقي ملي و فراملي در مورد اين‌كه آيا اساساً در چنين فرضي با توجه به عدم مطابقت كامل ايجاب وقبول، سخن گفتن از انعقاد قرارداد امكانپذير است يا خير و در صورت انعقاد چه شرايطي بر آن حاكم است، ديدگاه‌هاي متفاوتي وجود دارد. در اين مقاله رويكرد برخي از نظام‌هاي حقوقي ملي (انگليس، فرانسه، چين، آمريكا و هلند) و نيز اسناد بين‌المللي و به طور مشخص، اصول حقوق قراردادهاي اروپا و اصول قراردادهاي تجاري بين‌المللي در باره پديده نبرد فرم‌ها مورد بررسي قرار گرفته است. در يك جمع‌بندي از مطالب ارايه شده در اين مقاله نويسندگان به اين نتيجه رسيده‌اند كه درخصوص سرنوشت قرارداد در نبرد فرم‌ها، نظام‌هاي حقوقي انگليس، فرانسه و چين از قاعده سنتي « آخرين گلوله»، نظام‌هاي حقوقي آمريكا و هلند از قاعده «اولين گلوله» و اصول حقوق قراردادهاي اروپا و اصول قراردادهاي تجاري بين‌المللي از قاعده «دور انداختن يا ناك اوت» پيروي كرده‌اند.

Battle of the forms is a situation in which one party sends the other an offer based on their commercial standard terms or while negotiating, refers to the form that contains its general conditions, and the other party, instead of explicitly accepting the conditions within the sent form, would rather send the first offer or the form on which its general conditions have been written or refer to the form incorporating its own general conditions through negotiation. Then both parties would attempt to perform the contract, without clarifying which form’s conditions govern the contract. There are various perspectives in the national and transnational legal systems regarding whether basically there is possibility of concluding the contract in this case due to non-conforming offer and acceptance, or given the contract was concluded, what conditions would govern it. In this paper, the approaches of some national legal systems (England, France, China, U.S. and the Netherlands), as well as some international instruments, specifically the Principles of European Contract Law and the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts have been examined with regard to the battle of the forms. To wrap up the points and discussions presented in this paper, the authors have deduced that, on the subject of the contract’s fate in the battle of the forms, the legal systems of England, France and China have complied with the traditional rule of “Last Bullet”; the legal systems of U.S. and the Netherlands have abided by the “First Bullet” rule, and the Principles of European Contract Law and the UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts have conformed to the “Knockout” rule.