بررسي تطبيقي ضمان قهري پزشكان و مراكز درماني در نظام هاي حقوقي ايران و انگليس

A Comparative Study on the Tortious Liability of Physicians and Medical Centers in Iranian and English Legal Systems

خدمات بهداشتي درماني در اغلب موارد در قالب قراردادي ميان پزشكان يا مراكز درماني و بيماران ارايه مي گردد. اين قرارداد موسوم به «قرارداد درمان» است. بنابراين مسووليت پزشكان و مراكز درماني نيز مسووليت قراردادي است؛ لكن در برخي موارد نظير فوريت هاي پزشكي و اقدامات خارج از توافق طرفين، نظير بروز عارضه اي جديد در جراحي، امكان توافق و انعقاد قرارداد درمان فراهم نيست و لذا مسووليت پزشكان يا مراكز درماني در حيطه مسووليت مدني و ضمان قهري بررسي مي شود. از طرفي، با توجه به حاكميت نظريه تقصير در نظام حقوقي ايران، مشكلات متعددي در مسير اثبات خطا و تقصير ارايه‌كنندگان خدمات درماني پيش روي بيماران است. از اين رو بيماران نيازمند اطلاعاتي از مصاديق و مباني تقصير و خطاي پزشكان هستند. از سوي ديگر مراجعه به مراكز درماني سرگرداني بيماران را دو چندان مي كند؛ چرا كه در تشخيص مسوول و مقصر ميان پزشكان، پرسنل و مراكز درماني دچار ابهام مي شوند. لذا تبيين ضمان قهري مركز درماني، خواه هنگامي كه خود مركز مقصر است و خواه به تبع خطاي پزشكان و پرسنل درماني، موجب رفع ابهامات مذكور مي گردد. در اين راستا توسل به نظرياتي چون مسووليت كارفرما، تقصير سازماني و مسووليت مستقيم كه در حقوق ايران مورد پذيرش است و همچنين نظريه مسووليت جانشيني، نمايندگي ظاهري و مسووليت تضامني كه در نظام حقوقي انگليس به‌عنوان مباني مسووليت مراكز درماني معرفي شده اند، راهگشا است. از اين رو اين مقاله در جهت حمايت از حقوق بيماران و كاهش موانع نظريه تقصير با تكيه بر نظريات و مباني مطرح شده به تببين ضمان قهري پزشكان و مراكز درماني مي پردازد.

Most often, the healthcare services are represented as a contract between the physicians or medical centers and the patients; this contract is referred to "treatment contract". Therefore, the liability of physicians and medical centers are contractual liability; however, in some cases, there is no possibility for agreement, and inking a contract such as medical emergencies and the affairs is out ofthe parties` agreement like an unexpected happening during a surgery operation, so that the liability of physicians or medical centers is surveyed as tortious liability. In addition, respect to the dominance of the "theory of negligence" in Iranian legal system, several problems meet the patients through proofing of service representatives` negligence. Thus, the patients need to know some information about the physicians` negligence issues. On the other hand, the patients confusion increases while they refer to the medical centers; because they are in doubt to organize the negligence between the physicians, staff and medical centers. As a result, the illustration of medical centers` tortious liability remains no doubts when the medical center is negligent itself or is negligent because of its physicians or staff. Among this, taking to account some theories, we can solve the problem, like Respond eat Superior, Corporate Negligence, and Direct Liability, which are accepted in the Iranian legal system. Also, Vicarious Liability, Apparent Agency and Joint Liability that are known in the English legal system as the basis liability of medical center. So, this paper illustrates the tortious liability of physicians and medical centers respect to the mentioned theories and basis to support the patients’ rights, and to decrease the obstacles of the theory of negligence.