بررسي آلودگي شيميايي آب زيرزميني دشت برازجان

Survey of groundwater chemical pollution in the Borazjan plain

زمينه: امروزه يكي از مشكلات جوامع بشري آلودگي آب‌هاي زيرزميني به نيترات است. نيترات به‌دليل قابليت انحلال زياد در آب، جذب كم و نيز پايداري تركيب آن در آب، به‌عنوان بهترين شاخص براي نشان دادن آلودگي شيميايي آب زيرزميني مورد بررسي قرار گرفته است. دشت برازجان در شمال استان بوشهر يكي از دشت‌هاي حاصلخيز مي‌باشد كه آلودگي نيترات آب زيرزميني در بخش‌هاي وسيع از اين دشت رخ داده است. هدف از اين بررسي تعيين منشا آلودگي هاي موجود و مناطق داراي بيشترين پتانسيل آلودگي مي‌باشد. مواد و روش‌ها: در اين بررسي كيفيت شيميايي آب چاه‌هاي منطقه، به‌ويژه از نظر آلودگي يون‌هاي نيترات، سولفات، كلر و سديم، تغييرات مكاني و زماني و منشا آن‌ها در آب‌هاي زيرزميني دشت برازجان، مطالعه شده است. نمونه‌هاي آب زيرزميني از 12 چاه، در ماه‌هاي فروردين و مرداد سال 1391 جمع‌آوري گرديده و جهت تعيين پارامترهاي هيدروشيمي و آلودگي مورد سنجش قرار گرفته است. در طول نمونه برداري سعي شد از روش هاي استاندارد نمونه‌برداري EPA 2006 استفاده شود. يافته‌ها: بر اساس نتايج حاصله، آلودگي شديد نيتراته (تا بيش از 160 ميلي‌گرم در ليتر) آب‌هاي زيرزميني بخصوص در بخش جنوبي دشت به‌وسيله فعاليت‌هاي كشاورزي و همچنين چاه‌هاي جذبي و ورود آب آلوده از مرغداري‌ها رخ داده است. همچنين نتايج نشان داد كه غلظت يون‌هاي –Cl در 66 درصد نمونه‌ها، +Na در 59 درصد، SO42-100 درصد و NO3- در 42 درصد از نمونه‌هاي آب زيرزميني بيشتر از مقادير استاندارد مي‌باشد. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج حاصله بايستي در استفاده از كودهاي شيميايي مديريـت مناسب اعمال گردد و از ورود فاضلاب‌هاي خانگي، كشاورزي و صنعتي بدون تصفيه به منابع آب منطقه ممانعت به‌عمل آيد.

Background: Nitrate due to its high water solubility, poor absorption and having stable composition in the water, has been studied as the best index to indicate groundwater contamination. Borazjan, located in the north of Bushehr province, is one of fertile plains which nitrate contamination of groundwater has occurred in the most parts of it. Detecting the source of pollution and the most vulnerable areas were the aims of this study. Material and Methods: In this study, hydrochemical quality, especially in terms of nitrate, sulfate, chloride sodium, spatial and temporal variations and the origin of them in the groundwater of Borazjan plain, are studied. Groundwater samples from 12 wells were collected in April and August 2012 and assessed to determine the parameters of hydrochemistry and pollution. Results: Based on these results, severe nitrate contamination of groundwater, especially in the southern part of the plain, by agricultural activities, cesspool wells, domestic sewage and livestock and poultry wastewater the influence of the effluent from the aviculture, were occurred. Also, the quality of groundwater resources showed that concentration of Cl- , Na+, SO42- , and NO3- are more than standard limit and only in some areas of plain, concentration of ions such as NO3- and Na+ is less than the standard limit. Conclusion: According to the results of this study, using chemical fertilizers in terms of time period and amount of consumption should be properly managed. Furthermore, domestic wastewater, livestock and poultry wastewater should be controlled and the monitoring system for measuring the exact quantity and quality of groundwater resources must be completed.