جنگ سرد نوين در روابط روسيه و آمريكا

A New Cold War in Russian-US Relations

پس از سپري شدن دو دهه جنگ سرد ميان روسيه و آمريكا هم چنان شاهد عرصه-هاي جدي رقابت بين اين دو قدرت بر سر موضوعات گوناگوني هستيم كه ريشه در نگاه رقابت آميز جنگ سردي است كه نه تعامل و همكاري بلكه نشان ازتعارضات ايده اي در نگاه به مسايل پيرامون و نحوه مديريت سياست بين الملل است. با خاتمه يافتن دوران جنگ سرد و فروپاشي اتحاد جماهير شوروي، آمريكا يكّه تازي در جهان را آغاز نمود تا خود را به عنوان تنها قدرت جهان به ساير ملت ها تحميل كند. روسيه به دليل قدرت هسته اي اش، سرمايه عظيم انساني اش، مهارت هايش در فناوري هاي سايبري، نزديكي اش به اروپا و نيز پتانسيل مثل اتحاد با چين منابعي در دست خواهد داشت كه بتواند در مقابل قدرت امريكا عرض اندام كند. در حالي كه مسايلي چون مسيله‌ سوريه و پرونده‌ هسته‌اي ايران، قانون "ماگنيتسكي" و قانون "ديماياكولوف"، پرونده اسنودن در سال‌هاي اخير، چالش‌ها در روابط تنش‌آميز روسيه و آمريكا را به نقطه‌ حساسي رسانده است؛ اين رويداد اتفاقي ديگر در روابط دو كشور است كه به دامنه‌دارتر شدن اختلافات ميان آن‌ها كمك مي‌كند. اختلافاتي كه در تداوم فضاي جنگ سرد بي اعتمادي و رقابت موجود ميان دو كشور را دامن خواهد زد. واكنش مقامات روسي به سپر دفاع موشكي آمريكا در اروپاي شرقي، تعليق عضويت روسيه در CFP، اخراج ديپلمات‌هاي انگليسي در تلافي اقدام انگليس، رقابت با آمريكا بر سر قطب شمال و اعلام شروع به كار ناوگان هواپيمايي قاره پيماي روسي، همگي نشان از سياست جديد روسيه در قبال تحولات جهاني دارد. برخي اين تحولات را چه در داخل و چه در خارج به وضعيت جنگ سرد جديد تعبير مي‌كنند و البته برخي ديگر با اين تفكر مخالف هستند. برخي معتقدند اين اقدامات واكنشي به كوشش‌هاي آمريكا براي ايجاد تغييرات اساسي در موازنه استراتژيك ميان آمريكا و روسيه مي‌باشد. اما آيا اين اقدامات مي‌تواند فضاي عمومي روابط دو كشور را به سمت مسابقه تسليحاتي جديد و تقابل استراتژيك از نوع جنگ سردي آن بكشاند؟ با توجه به فقدان ايدويولوژي متعارض، روسيه و آمريكا، دوره‌اي از رقابت و همكاري در حوزه‌هاي مختلف را تجربه خواهند كرد كه بحران اوكراين يكي از آنهاست. با آغاز بروز بحران اوكراين (مارس 2014) و خارج شدن كنترل و حاكميت شبه جزيره كريمه از حاكميت كيف، شاهد بروز دور تازه اي از كشاكش هاي سياسي بين غرب به رهبري آمريكا و روسيه هستيم. با توجه به سر باز كردن رقابت هاي مسكو- واشنگتن در موضوعاتي چون ليبي، سوريه، طرح سپر موشكي و غيره، عده اي بر اين باورند كه بحران اوكراين را بايد به مثابه تقسيم برلين بعد از جنگ جهاني دوم و طلايه جنگ سرد جديد قلمداد كنيم. در چنين وضعيتي شاهد تغيير پارادايم در نظام جهاني بوده و روسيه نقش عمده اي را در شكل گيري روابط جديد بين المللي به عهده گرفته به طوري كه اين مقاله سعي دارد تا سياست روسيه را در تطابق با سياست آمريكا در حوزه هاي مورد اختلاف بررسي نمايد.