توسعه الگوي مفهومي عوامل اجتماعي تعيين كننده نابرابري در سلامت: يك مطالعه كيفي

Developing a conceptual model of social determinants of health inequalities: A qualitative study

مقدمه: توز?ع نابرابر س?مت در كشورهاي در حال توسعه ?ك? از چالش هاي عمده نظام هاي س?مت است و اين نابرابري منجر به نابرابري در جايگاه اجتماعي و شرايط زندگي افراد شده و تلاش دولت ها در زمينه مداخلات اجتماعي را با شكست مواجه مي نمايد. هدف از اين مطالعه توسعه الگوي مفهومي عوامل اجتماعي تعيين كننده نابرابري در سلامت بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر يك مطالعه كيفي به روش تحليل محتوا مي باشد. مشاركت كنندگان در پژوهش را 33 نفر از خبرگان در زمينه عوامل اجتماعي تعيين كننده سلامت تشكيل دادند. روش نمونه گيري هدفمند بود. براي جمع آوري داده هاي كيفي، مصاحبه نيمه ساختارمند انجام شد. تحليل يافته ها با استفاده از روش تحليل محتواي هدايت شده تحت نرم افزار Nvivo صورت گرفت. يافته ها: در اين پژوهش 14 درون مايه و 55 زير درون مايه به عنوان عوامل تعيين كننده اجتماعي نابرابري در سلامت تبيين گرديد. درون مايه ها عبارتند از حوادث و تصادفات، جايگاه اقتصادي و اجتماعي، سياست هاي كلان اقتصادي، حاكميت و رهبري، سياست هاي اجتماعي، سياست هاي عمومي، فرهنگ و ارزش هاي اجتماعي، حمايت اجتماعي، انسجام و ثروت اجتماعي، حاكميت ديني، عوامل بين المللي، عوامل رفتاري و بيولوژيكي، عوامل رواني، سيستم سلامت و عوامل اجتماعي و جمعيتي. نتيجه گيري: بخش اعظم نابرابري در توز?ع س?مت قابل اجتناب است، چرا كه از عوامل تعديل پذير مانند وضع?ت اقتصادي، وضع?ت آموزش، اشتغال و تسهيلات زندگي نشات مي گيرد. با توجه به رويكرد عوامل اجتماعي تعيين كننده سلامت، پيشنهاد مي گردد تا در تدوين سياست هاي اقتصادي و اجتماعي كلان كشور به آن توجه بيشتري گردد.

Introduction: Unequal distribution of health in the developing countries is one of the main challenges of health systems. This leads to inequality in social status, living conditions and social interventions of the governmentʹs efforts to fail. Current study aimed to develop a conceptual model of social determinants of health inequalities in Iran with a qualitative approach. Materials & Methods: This study was a qualitative content analysis. The participants were consisted of 33 experts of social determinants of health field which were selected through purposive sampling. Semi-structured interview was used for data collections. Directed content analysis with Nvivo software was conducted. Findings: This study resulted in 14 themes and 55 sub-themes as determinants of inequality on health in Iran. Main themes were disasters, socio-economic status, macroeconomic policies, leadership, social policies, public policies, culture and social values, social protection, social cohesion, religious, international factors, behavioural and biological factors, psychological factors, health system and socio demographic factors. Conclusion: Inequalities in health can be avoidable due to its main determinants of economic status, education, employments. Hence social factors determining health approach, is suggested to formulate macro-economic and social policies in the country and it requires more attention.