تحليل وضعيت اصطلاحنامه‌هاي اصفا، جامعه شناسي، و يونسكو از نظر ساختار شكلي، روابط معنايي، نحوه ارايه و سيستم مديريت

The Status Analysis of Three Thesauri in Terms of Semantic Relation, Form Construction, Displaying Controlled Vocabularies and Management Systems

اصطلاحنامه ها ب هعنوان ابزارهاي واسط در ذخيره و بازي ابي اطلاعات از اهميت و جايگاه ويژه اي در سازماندهي اطلاعات برخوردارند . اي ن ابزارها نخست بايد در درون داراي نظم، يكدستي، دقت و درستي باشند تا ب ه عنوان زد » نظام دهنده سيستم هاي اطلاعاتي، درست عمل كنند. در اين راستا استاندارد به ضوابط و اصول تدوين واژگان كنترل شده (از (ANSI /NISO 2005) «39/19 جمله اصطلاحنامه ها) در چهار بخش كلي - ساختار شكلي، روابط معنايي، نحوه ارايه، و سيستم هاي مديريت- پرداخته است. در اين مقاله سه اصطلاحنام ه علوم انساني منتشرشده در ايران (به استثنا ي اصطلاحنامه ها ي علوم اسلام ي) شامل اصطلاحنامه هاي يونسكو، جامعه شناسي، و اصفا با استاندارد مذكور در چهار بخش كلي يادشده، ارزيابي شده اند . نتا يج پژوهش نشان م ي دهد كه مي زان رعايت استانداردهاي روابط معنا يي در اصفا 93 % و در اصطلاحنامه هاي جامعه شناس ي و يونسكو 99 % است . در بخش ساختار شكل ي، مي زان رعاي ت 99 % ب ه دست آمد . / استانداردها در اصفا 99 %، جامعه شناس ي 96 % و يونسكو 5 ميزان رعايت استانداردهاي نحوه ارايه در اصطلاحنامه هاي اصفا، جامعه شناسي و 54 % و 43 % است . در بخش مد يريت سيستم /5 ،% يونسكو به ترتيب 84 اصطلاحنامه ها، ميزان رعايت استانداردها در اصفا 82 % و در اصطلاحنامه ها ي جامعه شناسي و يونسكو 14 % است. به كارگيري استانداردهاي مربوط در مرحل ه تهيه و حتي پيش از تهيه اين گونه ابزارها مي تواند به انتشار اصطلاحنامه ها يي با كيفيت بالاتر منجر شود.

Thesauri are of especial importance and status in information organization as intermediate tools in information storage and retrieval. Such tools should possess order, unity, exactness and validity internally to work properly as regulators of information systems. In this regard, the ANSI/ NISO z39. 19 2005 standard deals with metrics and principles of composing controlled vocabularies (including thesauri) terms of four dimensions- i.e. form construction, semantic relationships, displaying, and management systems. The thesauri surveyed in this study were were ASFA, UNESCO and Sociology thesaurus. The results show that the level of observance of semantic relations standards in ASFA, UNESCO and Sociology thesaurus were respectively 93%,99% and 99%. The level of observance of form construction standards in ASFA, UNESCO and Sociology thesaurus were respectively 99%, 99.5% and 96%. The level of observance of the standards in ASFA, UNESCO and Sociology thesaurus with regard to displaying dimension were respectively 84%, 43% and 54.5% and the level of observance of management system standards in ASFA was 82% while the rate of this dimension in the remaining two thesauri was 14%. It is concluded that utilizing the due standards, if observed, at the preparation stage and even before preparing such tools can lead to construction of more effective and efficient thesauri.